28 - 06 - 2011 - Stadsherstel timmert aan de weg
Jan Pieter Dykstra
Stichting Stadsherstel Workum toog zaterdag naar de Merk waar de leden schielijk verdwenen, zo leek het, in de befaamde Tillefonnestege.
Voor u hieraan een of andere uitleg wilt geven, bedenk ‘honi soit qui mal y pense’. De bedoelingen hadden zoals u verderop gewaar zult worden een zeer nuttig karakter. Hun komst naar het centrum van onze stad gold het bevestigen van een informatiebord over de wonderlijke naam - waar deze steeg sinds eeuwen mee is opgezadeld - aan de muur van het hoekpand waarin de winkel van Wolke is gevestigd en waar de steeg begint. Uiteraard gebeurde dat met toestemming van de eigenaar van het pand, die zelf verderop in de steeg een winkel in kleding, luxe schoenen, etcetera drijft. Trouwens ook aan het einde –vanaf de Merk gerekend - van het wandelpad, dat uitkomt bij de oude Zuiderzeewering is een dergelijk bord geplaatst.
Het bord vertelt in korte bewoordingen dat het pad voor het eerst wordt genoemd in 1560. Dat betekent dat bijvoorbeeld Caspar di Robles, veel beter bekend als de Stiennen Man, die in het laatste kwart van de 16e eeuw hier de baas speelde en zoals sommige bronnen beweren geld dat bestemd was voor de restauratie van de St. Gertrudiskerk heeft ingepikt, wellicht op weg is gegaan naar de kerkrentmeesters over dit voetpad om ‘zijn’ pecunia goedschiks of kwaadschiks te innen.
Ook de later in Workum zeer geliefde pastoor Jacob Verplancken zal ongetwijfeld zijn voetprinten in deze steeg hebben achtergelaten. Hij werd omstreeks 1621 benoemd als zielenherder van de in verborgenheid levende, want stilzwijgend gedoogde, parochie van zijn geboortestad Workum, waar volgens B. Voets, oud-pastoor van Haarlem en Amsterdam, zijn familie tot de pommeranten behoorde, in ieder geval zeer goed stond aangeschreven. De bekende hoogleraar Pieter Tjeerds, naar goed gebruik van die dagen gelatiniseerd tot Petrejus Tiara, heeft misschien dit pad betreden, want hij werd bijna tegenover de ingang van de steeg op het Noard geboren. Van recenter datum is wijlen professor Jacob Jansen, ereburger van Workum, een persoon die als schooljochie wellicht wel eens zijn vlieger in het land bij het Tillefonnepaadsje heeft opgelaten of in strenge winters zittend op de wal van de Droege Dolte de schaatsen daar heeft ondergebonden. Hij is een van de initiatiefnemers geweest die tot bij de Raad van State heeft gepleit voor het instandhouden van dit stukje Warkumer erfskip.
Na het gereedkomen van de Afsluitdijk werden hier tijdens en na de Tweede Wereldoorlog delen van de drooggevallen schorren en platen voor de kust van het IJsselmeer ingepolderd, waarop vooral stadsboeren zomers hun vee lieten grazen. Om de dieren te melken gingen veel van die kleine boeren op de fiets, melkbus voor op de stang balancerend tussen de armen, via het Tillefonnepaad naar ‘it strân’ en keerden zo weer huiswaarts. Heel bijzondere gebruikers waren wel de sinds begin jaren vijftig op de toen daar – tegenover de befaamde jiskepôle - gesitueerde nieuwe varkensmesterij van Bootsma rondlopende St. Bernardhonden. Zij zwierven af en toe over het historische pad richting stad en verschenen als een soort duveltje-uit-een-doosje op de Merk; voor kinderen waren het enorme verschijningen. En natuurlijk dient in het korte curriculum vitae van dit pad te worden aangehaald, dat vele Workumers hier in dit steegje, bij of op het kenmerkende heechhout, het bruggetje over de Droege Dolte, hun eerste tút kregen of ontvingen. De jacht van veel adonissen op de vrouw van hun dromen kreeg soms eeuwigheidswaarde, als de verliefde in kwestie zijn – en haar! - initialen gegroepeerd in of rond een hart met een zakmes of dergelijke in de houten schutting kerfde. Inmiddels zijn die namen in de loop der jaren vele malen geteerd en daardoor geconserveerd, waarbij een echte sneuper wel eens een jaartal van begin 1900 (!) kan ontwaren. Zeker een gedenkwaardig pad. En dat Stadsherstel dat onder de aandacht van toerist en inwoner brengt valt te prijzen en onderstreept dat men niet alleen oog heeft voor de gebouwde erfstukken. Men staat een bredere taakopvatting voor die zich uitstrekt naar andere cultureel gezien waardevolle restanten van ons verleden, en wenst voorzover mogelijk daaraan uiting te geven.
 
foto's: Henk Gorter
<< Terug
|
