Archief:

22 - 06 - 2011 - Feestdag verder zonder gondels

Albert Schootstra

"Wat is der yn al dy jierren in soad boud en wat is der in soad kreativiteit sjen litten. As je dat no ris besjogge yn it tal oeren dat der oan bestege is." Dit verzucht het bestuur van de Stichting Gondelvaart Workum bij monde van voorzitter Sijbren Westra. Het besluit van het bestuur om een streep onder het bestaan van de stichting te zetten is zeker een opvallende stap en haalde der­halve naast de kolommen van de Friso ook de provinciale pers. Vorige week dinsdagavond kwam het bestuur nog eenmaal bijeen om in gezelschap van deze krant nog eens terug te blikken. Nostalgie? Jazeker, maar de leden van het bestuur zijn zon­der uitzondering actief op vele andere fronten in onze stad, we zullen ze dus nog vaak tegenko­men. Juist al die `andere fronten' maken van Workum een plaats waar het zo goed wonen is. Maar aan dat laatste heeft ook de gon­delcommissie een niet te onder­schatten bijdrage geleverd. Eelkje Galema, gezien haar 24 `dienstjaren' de veteraan in het bestuur, indertijd ook de eerste vrouw in dit college en al heel snel na haar aantreden tot secre­taresse benoemd, slaat de spij­ker op de kop: "It hat in hiel moaie tiid west. Spitich dat wy it no sa ôfslute moatte, mar ja, tiden hawwe tiden." Penning­meester Martin Groen vult aan: "En do meisi noait ferjitte dat 1100 donateurs us trou bleaun binne." En de slotconclusie waarachter alle bestuursleden zich best kunnen verenigen: "Der komt fêst wol wer wat, mar dan op in oare manier.

Eelkje Galema zei het al: "Tiden hawwe tiden." Het levenspa­troon van de gemiddelde gezin­nen is sinds 1969, het jaar dat de eerste gondelvaart in Workum werd gehouden, de commissie zal dus in 1968 zijn opgericht, helemaal veranderd. Vroeger kwam heit aan het einde van de middag thuis, werd door mem van een heerlijke bak koffie en een dito maaltijd voorzien en had vervolgens na een 'knipper­ke' in de 'noflike stoel' best tijd om - met de enthousiaste kinde­ren in zijn kielzog - nog een paar uurtjes aan een gondel te bou­wen. Hoe het nu is - met voor beide partners een constante race tussen kinderopvang, druk­ke baan en supermarkt - hoeft verder niet te worden geschil­derd. Deze verandering heeft natuurlijk niet van de ene dag op de andere gestalte gekregen en vandaar dat het bestuur - zoals eerder al gemeld - steeds op het standpunt heeft gestaan dat als er twee jaar achter elkaar geen gondelvaart zou kunnen worden gehouden, de stekker er uit zou gaan. En dat moment was nu aan­gebroken. Voorzitter Sijbren Westra: "We sjogge eins gjin fer­oaring. De minsken krije net mear tiid, mar oer it generaal wol wat minder." Toch heeft het bestuur nooit gehandeld met de achterliggende gedachte dat het wel eens snel met de gondelvaart afgelopen zou kunnen zijn. Zo werd er in 2009 nog voor een aan­zienlijk bedrag geïnvesteerd in de buizen waarop de gondels worden gebouwd. Bestuurslid Hendrik Sijtsma ontwierp tame­lijk recent nog een"digitaal sco­rebord dat zulke goede diensten bewees bij de het tellen van de punten tijdens de traditionele avond van de prijsuitreiking aan het slot van de feestweek. Martin Groen bouwde in januari nog een nieuwe website. De buizen waar­van hierboven sprake was, moe­ten nu weer worden verkocht. De gondelcommissie heeft een zui­nig financieel beheer gevoerd en wellicht zal 'een nieuw idee' in de stad Workum daarom ook ondersteund kunnen worden door de gondelcommissie waar­van de strikt juridische ophef­fing nog wel even op zich zal laten wachten, zo valt 'tussen de regels' door op te maken uit de woorden van penningmeester Groen.

De gondelvaart had behalve van de boven genoemde ontwikkelin­gen ook te lijden onder het feit dat veel buurtverenigingen (belangrijke pijlers onder de gondelvaart) in de loop van de tijd zijn opgeheven, waarschijn­lijk door diezelfde veranderde tijdsomstandigheden. En de besturen van de buurtverenigin­gen die er nog wel zijn, zijn in de meeste gevallen heel enthousiast over de gondelvaart. Martin Groen echter: "Mar de bestjoe­ren kinne wol entûsjast wêze, sy kinne it net allinne. Ien entûsjasteling kin no ienris gjin gon­del bouwe." Daarbij komt dat het bestuur zich altijd heeft gehou­den aan een minimaal aantal gondels. "Der moatte acht wêze," zo brengt betuurslid Wouter Demmer nog eens naar voren. Martin Groen: 'Ja, it moat wol kwaliteit balde, dêr binne wy altyd fan útgien." Ook zijn er buurtverenigingen die een nieuw bestuur hebben gekregen en Sijbren Westra noemt het een goed zaak dat in besturen "it stokje oerdroegen wurdt." Het heeft de teruggang in het aantal wijken dat een gondel bouwt evenwel niet kunnen keren. En bestuurslid Trienke Spijksma brengt naar voren dat er toch wel heel wat buurten, ook nieuwe buurten en ook It Heidenskip en Nijhuizum, in de loop van de tijd bij de gondelvaart betrokken zijn geweest. Over besturen gespro­ken, Sijbren Westra stelt: "Ik bin bliid dat wy as gondelkommisje altyd in kompleet bestjoer hán hawwe. Elts hie syn eigen kwali­teiten en sa hat it altyd in hiel moaie ienheid west." Martin Groen brengt nog eens naar voren dat het heel opvallend is dat de gondelcommissie in feite geen enkele reactie uit de bevol­king heeft gekregen op het besluit de handdoek te gooien. Dit blijft toch wat vreemd, zeker als men het afzet tegen de 1100 donateurs.

De Stichting Gondelvaart Wor­kum, in de volksmond meestal de gondelcommissie genoemd, werd indertijd opgericht om de tijd tussen de eigenlijke feekeuring en het 'tugen' enerzijds en het traditionele vuurwerk ander­zijds nuttig en zinvol in te vullen en zo de dag nog meer inhoud te geven. Maar toch was dat kenne­lijk niet de allereerste gedachte. De eerste gondelvaart werd namelijk gehouden op 16 juli 1969, een 'losse' datum buiten de traditionele feestweek derhalve. Sinds 1970 is de gondelvaart steeds in relatie met en op de feekeuringsdei georganiseerd. Aan de wieg van de gondelcom­missie stonden markante Wor­kumers als - en weer moet ge‑

zegd worden dat het gevaarlijk is namen te noemen omdat je altijd wel iemand vergeet - Eeltje Molenaar, Marten Visser, Ynte Huitema, Sieroen Boersma en Age Folkertsma. En dan komen de herinneringen. Hoe er vroe­ger - tot het midden van de jaren zeventig - met pramen gevaren werd als `onderbouw' van de gon­dels. Hoe de foto bij het verslag in de Leeuwarder Courant vaak een indicatie was ten aanzien van de vraag welke gondel hoge ogen zou gooien. Hoe iedere buurt natuurlijk wilde winnen en dat dit wel eens tot fricties leid­de in de tijd dat de juryleden nog uit de 'eigen' buurten afkomstig waren. Hoe er toen een jury van deskundigen van buiten Workum' is ingesteld en hoe niemand bui­ten een strikt kringetje wist wie deze juryleden waren, behalve dan bestuurslid Henny de Jong die hen per brief aanzocht. Hoe de gondelvaart van 1995 op vrij­dagavond werd afgewerkt omdat het op de woensdagavond bees­tenweer was. Hoe er toen om vijf uur 's middags nog spoed- annex crisisberaad in het bestuur moest worden gehouden. Hoe de feestavonden vroeger zo'n mooie afsluiting waren van de gondel­vaart en hoezeer bands als de legendarische Goldstars uit Koudum in die tijd voor sfeer zorgden. Hoe de voortschrijden­de techniek ook de gondels steeds meer uitstraling gaf en hoezeer het wat dat betreft in de eerste jaren behelpen was. En hoe Trienke Spijksma en Eelkje Galema, met veel steun op de achtergrond van Henny de Jong, altijd bij de in ziekenhuizen ver­blijvende Workumers langs gin­gen op de feestdag in september. Dit gebeurde trouwens ook in de jaren dat de gondelvaart op zich­zelf wegens te weinig deelname moest worden geschrapt.

Het bestuur van de gondelcom­missie is - zoals Sijbren Westra hierboven al aanstipte - altijd een eenheid geweest en dat komt ook wel naar voren uit de lange tijd die de meeste bestuursleden zitting in het college hebben. Eelkje Galema spant de kroon met 24 jaar en Sijbren Westra houdt al 16 jaar een zetel bezet. Trienke Spijksma zit 7 jaar in het bestuur, Martin Groen en Henny de Jong zijn lid sinds 2005, Hendrik Sijtsma sinds 2007 en Wouter Demmer kwam de gele­deren in 2010 versterken. Zijn benoeming toont trouwens ook weer aan dat het bestuur toen nog zeker niet op halve kracht draaide en louter wat op de win­kel paste. Toch was er geen ande­re keus. "Ik tink dat dit it bêste is," aldus Sijbren Westra. "It is jammer mar it is net oars en wy geane yn oare funksjes fierder. In negatyf gefoel moatst net wolle." Zo is het precies en daar is ook geen enkele reden toe. De Workumers kunnen alleen maar zeggen: gondelcommissie, hart­stikke bedankt! Het was gewel­dig!

Bron Workumer Krant Friso

De winnende gondel van de eerste gondelvaart op 16 juli 1969. Het was de gondel "Iisnocht" van het Noard. Tweede werd de Begine met "Mooi Nederland"en derde het Súd met "Workumer Brijbekken"

er deden 7 gondels mee: naast de genoemde waren dat die van het Sylspad, Doltewâl-Pothúswyk en de twee gondels van het gemeentepersoneel. Workum was toen nog een zelfstandige gemeente.