”Wie wel eens door een oude binnenstad wandelt, ziet nog vaak boven de voordeur een ornament in het bovenlicht, in het raam boven de voordeur. Het meest bekend is de gietijzeren levensboom. Maar we gaan ontdekken dat er veel variatie in zit.
Het begon als snijraam, waarbij de roeden kunstig uit hout werden gesneden. De eerste zijn er al vanaf ca. 1700; rond 1850 komt het gietijzer op. Na 1880 komt glas-in-lood in de mode (art nouveau). Tegenwoordig worden nog incidenteel nieuwe van hout vervaardigd.
Ik neem de toehoorders mee langs de belangrijkste stijlkenmerken van de Lodewijkstijlen (Lod. XIV-Lod. XVI) en laat zien hoe het daarna verder ging in de 19e eeuw.
In vroeger tijd toen men nog volop geloofde in kwade (en soms ook goede) geesten en demonen die rond het huis konden spoken, was de deur een belangrijke plaats van aandacht. Of we die aandacht ook terugvinden in het bovenlicht, gaan we zien, maar blijft nu nog even een geheim. Om er achter te komen welke tekens een onheilwerende betekenis hadden, gaan we ook kijken naar de oude tekens in het metselwerk van kerken en kastelen.
De symboliek die men gebruikte in die bovenlichten, biedt de mogelijkheid om nog veel verder in de geschiedenis te duiken tot in de Sumerische en Babylonische oudheid.”
De lezing tijdens de openbare jaarvergadering van Warkums Erfskip in de Klameare op 7 april om 20:00 uur zal worden verzorgd door Ben Veldstra uit Zoetermeer, die al een aantal jaren een studie heeft gemaakt van de fenomenen bovenlichten en metseltekens en hierover ook een website (www.bovenlichten.net) onderhoudt.
