Archief:

26 - 04 - 2021 - Einde voor traditionele visserij evenementen?

Foto: Koos Haantjes

In opdracht van minister Schouten ligt er het Actieplan toekomstig bestendig visserijbeheer IJsselmeergebied, waarin er maatregelen aangekondigd worden, die er voor moeten zorgen dat de visstand in IJsselmeer en Markermeer weer op peil komt. Zoals het nu lijkt heeft dit niet alleen grote gevolgen voor de beroepwissers, maar ook voor alle zittende cultuurhistorische visserij evenementen die jaarlijks rondom het IJsselmeer gehouden worden. De minister heeft de cultuurhistorische visserij wel uitgesloten van beperkende maatregelen. Maar zoals het nu geformuleerd is in het plan lijkt de zeilende cultuurhistorische visserij nog steeds bedreigd.

In dit plan wordt het aantal netten dat uitgezet mag worden drastisch beperkt. Dit heeft ook gevolgen voor de traditionele zeilende visserij evenementen zoals die jaarlijks vanuit Enkhuizen, Urk, Volendam, Makkum en Workum georganiseerd worden.
Niet de hoeveelheid gevangen vis is daarbij van belang maar juist de oude vistechnieken als kuilen en zeilend zetten en halen van de netten willen de schippers graag levend houden.

Het behoud van de traditionele zeilschepen als botters, aken en schouwen krijgt een extra dimensie als daarmee ook de traditionele vistechnieken bewaard kunnen blijven. Vangsten van zo’n evenement vallen in het niet bij de vangsten van de beroepsvissers, stellen de organiserende verenigingen.
Sinds het IJsselmeer Natura 2000 gebied is geworden, wordt er bij deze traditionele evenementen gevist volgens een visplan dat is gebaseerd op de natuurbeschermingswet. Alle vissers krijgen een kaart mee van de beschermde natuurgebieden en instructies met regels, voorschriften, rapportageformulieren en vangstlijsten. Voorschriften hierbij zijn bijvoorbeeld: het water moet minimaal 2 meter diep zijn, havens en havenkanalen zijn taboe, de vissers dienen afstand te houden van de natuurgebieden en van groepen vogels. Boven water worden vogels gewaarschuwd voor de netten door reflecterende strips op de jonen. Uit de vogelslachtoffer rapportages blijkt dan ook een minimaal aantal vogelslachtoffers. Motorloos de haven in en uit varen hoort soms tot de verplichte onderdelen, bijvoorbeeld bij de Visserijdagen in Workum.
Een mooi voorbeeld van het enthousiasmeren van de jeugd is ook de groep De Jonge vissers  onder Zeil. Hierbij wordt jongeren op een ongedwongen manier visserijtechnieken, netten boeten, scheepsonderhoud en zeilen geleerd. Niet voor niets staat het evenement in Workum op de lijst van Immaterieel Erfgoed lijst van Unesco.

Mede door het geringe aantal en de grotere maaswijdte van de netten en de tijdrovende specifieke (zeilende)vistechnieken, zijn de vangsten zeer gering in vergelijking met die van de beroepsvisserij. De Zeilende Visserij heeft met haar amper 500 netnachten per jaar nagenoeg geen impact op de visstand en andere natuurwaarden. De economische betekenis is hooguit van toeristische aard. Het Maritieme Festival in het Zuiderzeemuseum Enkhuizen , waarbij op traditionele manier wordt gevist, trekt vele toeristen.

De manier waarop de zeilende visserij al meer dan 45 jaar in Workum vist sluit dus naadloos aan bij het thema duurzaamheid, zou je kunnen stellen. Toch lijkt de minister alle vissers over één kam te scheren in haar plannen. Dit is duidelijk een gemiste kans, zo stellen de traditionele vissers. Traditionele Zuiderzeevisserij technieken zijn namelijk een en al duurzaamheid en daarmee juist van belang voor de toekomst van de IJsselmeervisserij.
Belangrijk dus, niet alleen vanwege de grote cultuurhistorische waarde, de toeristische aantrekkingskracht en haar voorbeeld van duurzaam vissen, maar juist om te leren van het verleden en zodoende de toekomst vorm geven.

Zeilend vissen past niet alleen in deze tijd, maar ook binnen andere ontwikkelingen en internationale initiatieven. In de zeescheepvaart wordt geëxperimenteerd met (hulp)zeilvermogen. In Falmouth Bay, Engeland, maar ook in de Chesapeake Bay in Maryland (USA) zijn er periodes van het jaar waarin bepaalde kwetsbare gebieden alleen onder zeil bevist mogen worden. In verschillende landen om ons heen wordt ruimte beschikbaar gesteld (uitsluitend) voor de kleinschalige cultuurhistorische visserij.

De aanblik van deze historische zeilschepen, in de voormalige Zuiderzeehavens of op het IJsselmeer, zeker als er nog mee gevist wordt, benadrukt de rijke geschiedenis en unieke kennis van de Nederlandse zeilvaart als vanouds varende natie. Het doorgeven van deze geschiedenis, met groot respect en waardering voor de natuurwaarden, mag echt niet verloren gaan.
Bron: workumer krant FRISO