Archief:

13 - 04 - 2021 - Naweeën van drama rond Empatec

Jacob Bouwhuis

In 2015 is de Participatiewet ingevoerd. Daarmee zijn gemeenten verantwoordelijker geworden voor inkomen en werkvoor inwoners. Vóór 2015 kreeg een groot deel van die verantwoordelijkheid gestalte door de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). De gemeenten in Fryslân-West (Súdwest-Fryslân, De Fryske Marren, Waadhoeke, Harlingen, Terschelling en VIieIand) hebben deze uitvoering ondergebracht in de Gemeenschappelijke Regeling Fryslân- West. NV Empatec is het werkbedrijf van deze regeling. Daarin zijn ook de re-integratieonderdelen Pastiel en Wurkjouwer ondergebracht. Er is geen nieuwe instroom in de Wsw meer. Daardoor neemt de rijksvergoeding van ongeveer  € 25 miljoen voor de Wsw-loonkosten de komende jaren af en deze stopt in2042 helemaal.

Gemeenten zijn verplicht om op grond van de Participatiewet een beschutte werkplek te bieden aan inwoners die daarvoor een indicatie krijgen. Hiervoor geldt in Fryslân-West een door het Rijk bepaalde taakstelling van structureel ongeveer 210 werkplekken. Daarnaast zijn er voor gemeenten enkele nieuwe doelgroepen. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor hun arbeidsparticipatie. De gemeenten in de Gemeenschappelijke Regeling Fryslân-West hebben uitgesproken dat de kennis van NV Empatec zoveel mogelijk behouden moet blijven voor begeleiding naar werk. Dat vergt wel een aanpassing van dit werkbedrijf.

Ook zal een nieuwe balans gevonden moeten worden voor de taken van de gemeenten op het gebied van participatie. De Participatiewet gaat er namelijk van uit dat arbeidsdeelname plaatsvindt binnen reguliere bedrijven. Dus niet langer binnen de traditionele sociale werkvoorzieningsbedrijven. Kortom, de uitdaging voor gemeenten is om met minder rijksbijdrage meer inwoners te begeleiden naar werk. Of om voor een alternatief te zorgen. We moeten daarbij denken aan vrijwilligerswerk. In de notitie 'De toekomstige uitvoering van de Participatiewet nader beschouwd' beschrijven de deelnemende gemeenten hoe zij inhoud willen geven aan hun samenwerking bij de uitvoering van de Participatiewet. Daarbij gaat het om de missie, visie en ambitie. Ook wordt ingegaan op de toegang tot begeleiding naar werk voor inwoners met een beperking en de te onderscheiden doelgroepen. Het is de bedoeling om NV Empatec om te vormen tot Werkleerbedrijf in nauwe samenwerking met de andere gemeenten in Fryslân-West. De nadruk komt te liggen op het beoordelen van de competenties van mensen en hoe die mogelijkheden kunnen worden versterkt. Het eindresultaat moet het vinden van een passende werkkring bij reguliere werkgevers worden.

In de discussie naar aanleiding van dit raadsvoorstel, dat op 31 maart jl. werd behandeld, voerde een amendement van Samantha Joustra (CDA), daarbij gesteund door de VVD de CU, D66 en Groenlinks de boventoon. Vooral de positie van het in financieel zwaar weer zittende Empatec speelde een belangrijke rol. Het raadslid vond dat de tekst in het voorstel aangevuld diende te worden met de volgende zinsnede: "De huidige infrastructuur van NV Empatec moet veranderen vanuit de nieuwe kerntaak en doelen van de organisatie. Hierbij moet scherp worden gekeken naar wat noodzakelijk is  in verhouding tot de veranderende kerntaak en doelen." Ze vond bovendien dat de governance (de wijze van besturen) en sturing worden ingericht met als resultaat duidelijkheid over de scheiding van rollen en verantwoordelijkheden van de bestuurders en de Raad van Commissarissen van NV Empatec. Ook het financiële kader van het bedrijfsplan dient  haars inziens binnen de huidige kaders te blijven en de financiële resultaten over meerdere jaren moeten duidelijk in beeld komen. Want, zo stelde ze vast, het keuzedocument stelt helaas geen financiële kaders en spreekt te weinig over de governance. Er moeten gewoon strakke kaders komen en een businesscase met afdoende informatie en geen wollig document zoals dit keuzedocument waarover de raden zich eind dit jaar over mogen buigen.

Volgens de reactie van wethouder Gea Wielinga op het amendement is er voor de komende tijd niet meer geld nodig dan nu wordt uitgegeven. Dat terwijl de gemeentelijke bijdrage per Empatec-werknemer wel wordt verhoogd van
€ 2000 naar  € 3000 per werknemer. Toch achtte ze het ingediende amendement een goede aanvulling op het voorstel.

Desondanks was Gert Schouwstra (CU) nog niet gerustgesteld. Terugdenkend aan de laatste financiële injectie van ruim 2,5 miljoen euro die kortgeleden de gemeente moest ophoesten om de betalingsachterstanden van Empatec te niet te doen was het raadslid niet blij met het ontbreken van de financiële kaders in het keuzedocument. Dat gevoel werd door meerdere fracties onderschreven. Empatec is een toonaangevend bedrijf, merkte Marianne Poelman (PvdA) op. Een drastische vermindering van de rijksbijdrage stelt de gemeenten voor een schier onmogelijke opgave. Daardoor zijn al diverse bestuurders, die bij Empatec waren betrokken, gesneuveld. Wat is eigenlijk nieuw in dit voorstel zonder een financiële vertaling van de nieuwe keuzes die op stapel staan, vroeg ze zích af.

Nog veel onduidelijkheid, constateerde Jikkie Ruiter (FNP). Dit keuzedocument zou helderheid verschaffen, maar roept daarentegen veel vragen op. We meenden dat de oude jas van Empatec weggegooid zou worden, omdat die niet meer past. Helaas is de prijs van een nieuwe jas in nevelen gehuld. Wethouder Wielinga wees erop dat de raad ten alle tijde de kaders bepaald. De wet op gemeenschappelijke regelingen bepaalt echter dat bij tekorten de deelnemende gemeenten het gat moeten vullen. Ondanks de kritiek werden het amendement en het voorstel toch aangenomen met 21 voorstemmers, 13 raadsleden waren tegen.
Bron: workumer krant FRISO