Archief:

28 - 12 - 2020 - Op de weegschaal van de tijd

XX                                                                                                                                                       Jan Pieter Dykstra

Douwe de Boer, postbode van beroep, kwam door toedoen van zijn collega Leeuwke Bollema uiteindelijk terecht in het kamp Vught. Hier overleed hij op 2 juni 1944 als gevolg van de ondergane ontberingen, ernstige maagklachten en uitputting.
Het eigenlijke arrestatiewerk liet Bollema echter over aan de beruchte agent en NSB-er Sikke Wolters. Deze ‘smycht’ die bij De Boer op de buurt woonde, had voor de oorlog al eens een akkefietje met Douwe gehad, die overigens tijdens Wereldoorlog gemobiliseerd was bij de Marine in Den Helder.
De Boer had toen wel doorgekregen dat Wolters toe zeer Duitsgezind was. Dat was Douwe niet, maar hij was nu ook weer niet fel anti-Duits.
Dat veranderde toen Wytze de zoon van Douwe op 29 juni 1942 naar Duitsland werd gestuurd om daar in de Arbeitseinsatz te gaan werken.

Nu besloot Douwe om op zijn manier ‘een dwarsligger’ te worden. Op zijn postronde begon hij bonkaarten te distribueren en informeerde ook of iemand onderduikers wilde en kon herbergen. De adressen gaf hij door aan Eeuwke Koopmans, die ooit bij de distributiedienst zijn activiteiten begon. De bonkaarten die Douwe rondbracht kreeg hij van kapelaan De Bree van de plaatselijke St. Werenfridusparochie.

Toen beging Douwe de fout dat hij wel eens dergelijke kaarten en bonnen per post verstuurde. Collega Bollema had er lucht van gekregen dat Douwe wel eens illegale klusjes opknapte en was diens gangen nagegaan. Hij onderschepte brieven van Douwe en maakte die open, noteerde de inhoud en tevens het adres.
Dan maakte hij de brieven weer dicht, zodat het leek of er niets mee was gebeurd en kon de brief bezorgd worden.
De informatie speelde Bollema door aan de SD. Zo liep Douwe, die in Workum een gezien figuur was en zich voor veel verenigingen - o.a. Crescendo -  verdienstelijk maakte, dus tegen de lamp.

Na zijn verhoor werd hij op transport gesteld naar Vught, dat de treurige reputatie had het enige SS-concentratiekamp buiten Duitsland te zijn.  Zijn stoffelijk overschot werd in het crematorium van het kamp verbrand. Vrienden en bekenden hielden zijn gedachtenis in ere en lieten op de Algemene Begraafplaats aan de Spoardyk een passend grafteken plaatsen, zoals op de sokkel staat vermeld. In de krant van 2 juni 1945 werd pas in de Friso een ‘In Memoriam’ geplaatst, omdat de Friso in de loop van de oorlog een publicatieverbod kreeg opgelegd in verband met de heersende papierschaarste.

Bron: workumer krant FRISO