24 - 10 - 2020 - Oudste boekhandel in Fryslân (‘Het Boekhuis’ in Workum) wordt hofleverancier
De oudste boekhandel van Nederland staat in Workum, een van de fraaie elf steden in Fryslân. Boekhandelaar Vincent Stumpel staat in een lange traditie. Zijn firma bestaat maar liefst 300 jaar en is daarmee de oudste boekhandel in Fryslân en misschien wel van Nederland. Donderdag 29 oktober 2020 krijgt de Friese boekhandelaar het predicaat ‘Hofleverancier’ overhandigd.
"Bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier"
Op donderdag 29 oktober 2020 zal de commissaris van de Koning de heer drs. A.A.M. Brok om 16.30 uur in ‘Het Boekhuis’ te Workum het ‘Predicaat Hofleverancier’ persoonlijk overhandigen aan de eigenaar van de winkel. In verband met corona zal dit in zeer kleine kring plaats vinden.
Driehonderd jaar bestaan van de boekhandel in Workum
Aanleiding tot indienen van een aanvraag tot Predicaat Hofleverancier is het 300 jarig bestaan van de boekhandel in Workum. ‘Het Boekhuis’ is namelijk de oudste winkel van Fryslân. Dit is gebleken uit een onderzoek van de Leeuwarder Courant. Maar misschien is het ook wel de oudste boekhandel van Nederland.
Heel bijzonder is dat sinds 1719 (toen was er de eerste vermelding van de winkel) precies is na te gaan wie de boekhandel in bezit had. De boekhandel is in 300 jaren zo’n acht keer van eigenaar gewisseld.
Het zit in de familie….
Vincent Stumpel heeft de boekhandel overgenomen op 1 mei 1981, inmiddels is hij bijna 40 jaar boekhandelaar. Destijds was de naam ‘Boekhandel Gaastra’, een bekende familienaam in Workum. In 1996 is de naam van boekhandel Gaastra veranderd in “Het Boekhuis”.
Zelf komt Vincent uit een echte boekhandelsfamilie: Boekhandel Stumpel is gevestigd in Noord-Holland met meerdere vestigingen. Ook zij voeren het Predicaat Hofleverancier (sinds 2005)! Het zit in de familie…
In de 300 jaar dat het bedrijf bestaat heeft het slechts 2 verhuizingen gekend. Die waren binnen een straal van 200 meter in het stadje Workum.
Voor de liefhebbers: boekhandel ‘Het Boekhuis’ door de eeuwen heen
Olingius
In 1719 verhuisde Petrus Olingius op ongeveer 24-jarige leeftijd naar Workum. Hij kwam te wonen op de Merk (hartje centrum van Workum) waar nu het hotel-restaurant “de Gulden Leeuw” is. Eerst huurde hij het (van wachtmeester Breusecum voor 35 gulden per jaar), maar al snel (in 1720) kocht hij het pand. Vanuit dit pand begon hij een drukkerij/boekhandel. Zijn vader (Melchezidek Olingius) was ook al boekhandelaar en drukker in Heerenveen.
In 1750 kwam hij te overlijden en de firma werd doorgezet onder de naam “weduwe van Petrus Olingius” . Eerst door zijn vrouw Pierke Simons en later in 1768 door zijn drie kinderen: Melchezidek, Fokeltje en Simonides handelende onder de naam “erven van Petrus Olingius”.
Verwey en Annema
Dit duurde tot 1804, toen verkocht de familie Olingius het pand aan Isaac Verwey (hun buurman). Isaac Verwey kwam uit Franeker waar hij lector was aan de Latijnse school. Isaac Verwey heeft in de korte tijd dat hij eigenaar was 34 boeken uitgegeven. Reeds in 1806 ging de zaak over naar een werknemer in de drukkerij Folkert Annes -later Annema geheten. Rond deze tijd verhuisde de zaak ook naar de overkant van de Merk en kwam te zitten in het pand waar nu een schoenenzaak is gevestigd.
Brandenburgh – De Friso vanaf 1887
In 1819 kwam de heer Annema te overlijden en werd de zaak overgenomen door Hessel Brandenburgh. Deze familie zou de zaak lang in bezit houden. Na het overlijden van H. Brandenburgh werd de zaak voortgezet door Lieuwe Brandenburgh, zijn zoon, die al sinds 1844 in de zaak van zijn vader werkte. Hij overlijdt in 1868 en de zaak wordt voortgezet door Hessel Brandenburgh. Die begint in 1887 met een lokale krant ‘De Friso’. Deze krant bestaat nog steeds en verschijnt wekelijks.
In 1879 gaat hij een vennootschap aan met Yme Ruurd Kuipers, die in 1887 de zaak overneemt, maar blijft handelen onder de naam Brandenburgh.
Gaastra sinds 1901 – adres Noard 17 sinds 1904
In 1901 wordt de boekhandel/drukkerij overgenomen door de volgende familie nl. de familie Tjerk Gaastra, maar blijft voorlopig handelen onder de naam Brandenburgh & Zn. In 1904 is er een brand in het pand van de boekhandel/drukkerij en de zaak verhuist naar Noard 17, het pand waar de winkel nog steeds is gevestigd.
Bouke Gaastra neemt de zaak over van zijn vader over na diens overlijden in 1940, hij trouwt na de oorlog met E. Gaastra-van Lith. Zij zet de zaak voort na diens overlijden in 1963. In 1966 worden de drukkerij en de boekhandel gescheiden. De boekhandel blijft op Noard 17 en de drukkerij wordt verkocht aan de familie Hunia, die - de cirkel is rond - op de Merk van Workum hun bedrijf hebben.
Zoals hierboven reeds vermeld koopt Vincent Stumpel ‘Boekhandel Gaastra’ op 1 mei 1981.
<< Terug
|
