Archief:

15 - 10 - 2020 - Stichting Zwolsmans Scheepstimmerwerf 'de Hoop'

Ineke Mulder-Grasman

Bij het noemen van 'de Lord', weten de iets oudere Workumers wie hier mee wordt bedoeld. Wij hebben het dan over wijlen Evert Zwolsman, de eigenaar van Zwolsmans Scheepstimmerwerf. Door velen, in Workum, de helling, genoemd gelegen naast de sluis in Workum. Helling staat voor een schuin oplopen en aflopend vlak. De sledes waarop de schepen kwamen te rusten, voor reparaties, is een helling, vandaar de naam.

Als Ulbe Zwolsman, de vader van Evert, welke zich in 1892 vestigt op de werf in 1942, komt te overlijden, laat hij de zeer goed lopende werf na aan zijn zoon Evert. Evert is geen scheepstimmerman zoals zijn vader, de werkzaamheden stoppen dan ook al vrij snel en de eens zo florerende werf met nieuwbouw en reparatie van houten schepen, raakt in verval. Als Evert Zwolsman in 1973 komt te overlijden laat hij een ruïne achter. De sledes, de loodsen en het woonhuis rusten nog op de fundamenten, maar daar is dan ook alles mee gezegd. Onkruid, wind en regen hebben vrij spel. De gemeente van toen nog de stad Workum, zag maar één oplossing om aan deze haveloze toestand een einde te maken, namelijk alles met de grond gelijk maken en hiervoor in de plaats een parkeergelegenheid. Maar gelukkig, zeker voor nu, is het zover niet gekomen.

Reid de Jong, architect en vuurtorenwachtervan 't Tontsje en de toen zittende burgemeester van de stad Workum de heer Pastoor wisten met al hun inzit 'sloop' te voorkomen. Als eerste werd er een stichting opgericht, voor het behoud van de werf onder de naam Zwolsmans scheepstimmerwerf 'de Hoop'. De mannen van het eerst uur waren Udo Vroom, Sietze ten Hoeve, erfgenamen van wijlen Evert Zwolsman, waaronder Reinder Zwolsman een vastgoedhandelaar uit Den Haag en Bennie Mulder, burgemeester Pastoor en initiatiefnemer Reid de Jong. En zo kwam er een plan, een plan voor een volledige renovatie van de gehele werf, met als doel niets maar dan ook niets te veranderen aan haar (zo mag zij zeker genoemd worden) uiterlijk. Alles moest terugkeren naar de oorspronkelijke staat. En zo geschiede, de werf werd volledig gerenoveerd. Waarbij moet worden vermeld dat zeker gezien de financiële kant van de renovatie tot stand is gekomen door de inzet van burgemeester Pastoor. Ook later, nadat de renovatie was voltooid,speelde hij nog een belangrijke rol in het geheel. Tijdens de renovatie trad Roelof Jansz. van der Werff aan als hellingbaas. Reid had hem ontmoet op de werf van Van der Meulen in Sneek en zag in hem, een toen nog zeer jonge man, de nieuwe hellingbaas van Zwolsmans Scheepstimmerwerf 'de Hoop'. Onder leiding van Roelof van de Werff groeit de werf aanzienlijk. Nog voor de renovatie is voltooid glijdt het eerste nieuwe schip, de Elsa, gebouwd door Roelof, van de helling, het is dan1977.

Na 25 jaar vakmanschap verlaat Van der Werff de helling en laat een goed lopende werf na aan zijn opvolger Pieter de Haas, daaropvolgend door Erick Mulder, Harold de Lange en Ivor Klink. "Ivor Klink heeft onlangs de helling verlaten en hierdoor is de stichting, van wie de hellingbaas de helling pacht, op zoek naar een nieuw pachter," aldus Gerben Groenhof (ter informatie voor de oudere inwoners van Workum, zijn moeder was beheerster van het Groene Kruis Gebouw in Workum) en Miks van Schelven zittende bestuursleden van de stichting Zwolsmans 'de Hoop'.

"Op dit moment zijn wij op zoek naar een hellingbaas," aldus de heren. Dit mag zowel een man als een vouw zljn en het liefst ook nog voorzien van een partner, want alleen de helling dragen in alle voorkomende werkzaam- heden is niet iets dat je zomaar even doet. Eer het zover is moet er het nodige gedaan worden. Zo verdienen de loodsen, zowel de kleine als de aangrenzende grote loods, waarbij onlangs is vast komen te staan dat de oudste nog zittende balk dateert uit 1780, een opknapbeurt en datzelfde geldt ook zeer voor het woonhuis, daterend uit 1890 en volledig gerenoveerd eind jaren 70, welke nu een troosteloos geheel is. Voor de renovatie, aangepast aan deze tijd, maar met behoud van het authentieke, waaronder de nog originele houten bedstee, is geld nodig, veel geld. Om de renovatie te kunnen realiseren en daardoor ook de werf te behouden voor de generatie na ons is als eerste de Provincie Fryslân aangeschreven.

Als zij ons financieel tegemoet komen is het aan ons, als stichting, de taak om zoveel mogelijk fondsen aan te schrijven met de wens dat zij ons financieel gaan steunen. Inmiddels is er een restauratieplan opgesteld door Kijlstra & Brouwer Architectenbureau uit Beetsterzwaag. Kijlstra & Brouwer waren ook verantwoordelijk voor de renovatie van het voormalige Stadsburgerweeshuis aan het Noard in Workum, maar dat even terzijde.

Op dit moment is de werf in ruste en wacht op dat wat komen gaat. Nee, een werf zonder het geluid is als een hart zonder ziel en zeilen zonder wind, niets dus. Het is de stichting er dan ook alles aan gelegen dat de renovatie, met een hellingbaas, kan worden gerealiseerd. Een hellingbaas die zijn passie vindt in het renoveren/repareren van oude houten schepen op authentieke wijze, maar ook nieuwe projecten durft aan te gaan en mogelijkheden ziet om te werken op een werkend monument in al zijn facetten. Het maken van nieuwe houten schepen behoord, gezien het kostenplaatje en onderhoud, hoe spijtig ook, min of meer tot het verleden.

"Stichting Scheepstimmerwerf de hoop vestigt nu al haar hoop op een renovatie en een nieuwe hellingbaas en dat moet lukken," aldus Gerben en Miks, die vol passie over 'hun' werf spreken. Een werf met een rijke historie, daterend uit 1693 met hoop voor de toekomst, daarover raken Gerben en Miks niet uitgepraat.

Uiteraard blijft uw krant, de Workumer krant Friso, de ontwikkelingen op de voet, hier geheel passend omschreven, volgen. Bootlengtes werden vaak aangegeven in voet-maten, gebaseerd op het lichaamsdeel. Omdat de voet-maat niet exact was vastgelegd konden de afmetingen nogal eens verschillen per streek. Zo is een Amsterdamse voet 28,31 cm en een Friesche voet 28,40. Zo blijkt maar weer dat de Friezen op grotere voet leefden dan  de Amsterdamers. Zwolsmans Scheepstimmerwerf 'de Hoop'... dat zij mag hopen op een voortvarende toekomst!
Bron: workumer kant FRISO