22 - 07 - 2020 - Op de Weegschaal van de Tijd
III
JAN PYTER DYKSTRA HZN
Leeuwke Bollema werd geboren in Franeker, 15.04.1904, en overleed op 11.06.1992 in Leeuwarden. Hij was lid van de NSB en werkte bij de PTT als postbode in Workum en woonde destijds op G 175, nu Snakkerburren 7 . Hij verried mensen aan de SD, onder anderen werd de Workumer Sjouke de Haas door zijn toedoen opgepakt toen die in de 'scheerwinkel' van kapper Jan Veldman (nu Priore) tegenover de dikke toer bij de St. Gertrudiskerk zijn hart luchtte over de klokkenroof uit de toren. Dat kwam De Haas op 14 dagen gevangenisstraf bij de SD te staan. Maar gelukkig keerde hij redelijk ongeschonden in Workum terug. Ook had Bollema's verraad de dood van zijn collega Douwe de Boer tot gevolg. Hij werd door de SD ingerekend op aanwijzing van Bollema, die bekend stond als de Schrik van Workum, en Sikke Wobers die bij De Boer in de buurt woonde. Voor de oorlog hadden ze wel eens behoorlijk verschil van menging gehad over de Duitse sympathieën van de dienaar van de Hermandad.
De Boer werd afgevoerd naar het concentratiekamp Vught, waar hij op 2 juni 1944 aan de mishandelingen en ontberingen ten onder ging. Ook was Bollema een fanatiek Landwachter (een soort politieorganisatie), die onder andere in Sneek gevangenen van de Duitsers bewaakte. Hij was zeer bedreven in het openen van brieven. Wanneer daar belastende feiten voor verzetsmensen in werden aangetroífen speelde hij die informatie door aan de SD.
Zo was collega De Boer, in de Eerste Wereldoorlog trouwens in Den Helder bij de marine gemobiliseerd geweest, ook trouwens in Den Helder bij de marine gemobiliseerd geweest, in de fuik van Bollema gezwommen, nadat deze iets had opgevangen over de activiteiten van Douwe de Boer. De brieven werden weer dichtgemaakt alsof er nooit iets mee gebeurd was. In Woudsend was hij als Landwachter, ook wel het Jan Hagel genoemd omdat ze gewapend waren met een jachtgeweer, bij een razzia betrokken waarbij een vluchtende onderduiker werd gedood.
De dochter van Bollema, Elisàbeth, deed niet onder voor haar vader. Zij was als jong meisje een bijzonder fanatiek lid van de Nationale Jeugdstorm. Ze liep graag door Workum te 'paraderen' in een Duits uniform en was vaak met arrestatieteams op pad om aan te wijzen waar onderduikers, verzetsmensen et cetera verblijf hielden. Zij werd na de bevrijding aan de schandpaal genageld door de 'klassieke' straf voor collaboratie, heulen met de vijand: kaal scheren.
Leeuwke Bollema werd door het Bijzonder Gerechtshof te Leeuwarden tot 14 jaar Rijkswerkinrichting veroordeeld, hoewel er voornemens waren om hem ter dood te veroordelen. De advocaat-fiscaal (de aanklager) noemde hem een genadeloos persoon die met duivelsplezier zijn medemensen te grazen nam. Maar ondanks zijn veroordeling verbleef hij slechts enkele jaren in de gevangenis te Hoorn.
Wie overigens nog meer informatie over Workum in de Tweede Wereldoorlog wenst zou bij de uitgever van deze krant, Hunia's Drukkerij, het boek 'OZO-koeken' kunnen bestellen. Het verscheen ter gelegenheid van de onthulling van het verzetsmonument in Thomashof.
Het wordt op aanvraag nog gedrukt.
Bron: workumer krant FRISO
<< Terug
|
