Archief:

06 - 10 - 2019 - Boek Cannery Row vertaald in het Fries

Jan Pieter Dykstra zoals heel veel Workumers hem kennen. Hij leverde een voortreffelijk stukje vertaalwerk. Hulde!
Foto Henk Gorter.

Piet Rozemeijer Nzn.

Er is heus lef voor nodig om zo'n wereldwijd bekend boek als Cannery Row van de Amerikaanse schrijver John Steinbeck (1902- 1968) in het Fries te vertalen. Mensen die het Fries een warm hart toedragen - daar ben ik er één van - kennen Jan Pieter Dykstra Hzn onder andere van zijn verslagen en artikelen in de Friso, teksten, kleinere en grotere boeken in de Friese taal. Ter gelegenheid van de presentatie van 'Blikbuert, zo wordt Cannery Row in het Fries vertaald, aanstaande vrijdagmiddag 4 oktober om 16.00 uur in het kerkje van Brânbuorren yn lt Heidenskip, mocht ik Jan Pieter een paar vragen stellen over deze afgeronde klus.

Dan is de vraag, die mij voor in de mond ligt "Hoe kom je er in 's hemelsnaam bij om zo'n boek met zo'n schitterende sfeertekening oer te setten yn it Frysk?"  “Tja, daar vraag je me wat." Je hoort hem denken. "lt wie in foarm fan tafal. Yn de jierren 70 kocht ik in pocket fan Steinbeck, Cannery Row, de Nederânske oersetting. Dat boek hat hast elk jier yn 'e koffer sitten as wy op fakânsje gienen." Elk jaar leek het wel, of J.P. het boek mooier begon te vinden. Dat moet ook wel, anders neem je het niet jaar na jaar mee op vakantie.

Had Jan Pieter de Nederlandse vertaling in zijn boekenkast staan, ik heb de oorspronkelijke Engelse versie gelezen, John Steinbeck schreef dit boek in 1945 tijdens de Depressie in Amerika. Het boek beschrijft de lotgevallen van een groep mensen, die in het district Monterey in California woont. Ze leven aan de onderkant van de maatschappij, niet 'uphill', maar 'downhill'. 'Cannery RoW is de naam van hun straat, waar alles draait om het inblikken van sardientjes en alles wat daarmee samenhangt. De beschreven karakters zijn allen werkeloos,'people down on their luck. Steinbeck neemt je als het ware mee in de dagelijkse belevenissen van zijn types, je zit er gewoon tussen. Misschien is het aardig om de typering, die achterop de Friese vertaling staat, hier aan te halen: "Blikbuert is in kleurrike mjuks fan gokkers, wielderige froulju, sûplappen, skarlunen, omstippers en keunstners dyt mei elkoar besykje te oerlibjen en troch de tiidskarrelje."

Jan Pieter heeft eigenlijk nooit over publicatie van zijn vertaling nagedacht. "Eigentlik woe ik allinnich witte oft ik dat oersetten foar inoar krije koe. lk tink en ik praat Frysk, dat sit yn 'e genen, tink ik." Om zo dicht mogelijk bij het origineel te blijven, heeft hij de oorspronkelijke Engelse versie vertaald. Hij heeft er zo' 4 à 5 jaar, natuurlijk met veel onderbrekingen, aan gewerkt. Weer door toeval heeft hij er een keer met Hille Faber over gesproken. Toen is het balletje gaan rollen. Contact met de erven Steinbeck zoeken, enzovoorts. Abe de Vries, onder veel meer dichter, essayist en eindredacteur van het Friesch Dagblad, heeft hij bereid gevonden de Friese vertaling op de juiste spelling te controleren, dat vond hij zeer belangrijk. Nu liggen de eerste exemplaren van 'Blikbuert' er en Jan Pieter zal ze met plezier signeren.
Nog een beetje meer Steinbeck. De schrijver heeft een omvangrijk oeuvre nagelaten. In 1962 ontving hij de Nobelprijs voor de literatuur. Enkele van zijn romans zijn: East of Eden, Of Mice and Men, The Grapes of Wrath, The Moon is down, Tortilla Flat.

Vanzelfsprekend zijn deze boeken ook in het Nederlands verschenen. De karakters uit Cannery Row hebben werkelijk bestaan. Gerelateerd aan dat boek zijn de werken van John Steinbeck, 'Reizen met Charley (1960) en van Geert Mak, 'Reizen zonder John' (2010) verschenen.

Tenslotte: dizze oersetting yn it Frysk vind ik niet alleen een geweldige prestatie, maar bovedien een prachtige promotie van de Friese taal. Hulde! Lokwinsken! Met genoegen zal ik 'Blikbuerf gaan lezen.