Archief:

22 - 09 - 2019 - De ‘Groupe des Six’

Weg met de wolken, de golven, de aquaria, de undinen en de nachtelijke nevels. We hebben een muziek nodig die met beide benen op de grond staat, een muziek van alledag, zuiver, zonder overbodige ornamenten. 

Dit schreef Jean Cocteau in 1918.  Het zou een aanzet zijn tot de oprichting van de Groupe des Six. Een groep van 6 componisten in Parijs. Zij wilden nieuwe Franse muziek maken. Hun idee was de Franse muziek te ontdoen van het impressionisme van Claude Debussy en van Duitse invloeden, zoals het romanticisme van Richard Wagner en Richard Strauss. Dit waren die componisten: Georges Auric, Louis Durey, Arthur Honegger, Darius Milhaud, Francis Poulenc en

Germaine Tailleferre (de enige vrouw in de groep).

De muziek van deze componisten wordt voor een belangrijk deel gekenmerkt door speelsheid en eenvoud, en vertoont een mengeling van invloeden van Stravinsky, Satie en populaire muziek, zoals Amerikaanse jazz, variété en Braziliaanse dansen zoals de samba. Vooral Erik Satie was daarbij voor hen een belangrijke inspiratiebron. Maar elke componist in het gezelschap had daarbij zijn eigen voorkeur, het was geen homogene groep. Ze voelden zich verbonden met het kubisme en met Franse surrealistische schrijvers als Jean Cocteau en Paul Éluard. Het motto van de groep was ‘L'art pour l'art’: ze componeerden muziek om de muziek zelf, zonder 'betekenis' of bijbedoelingen. Van een informele vriendengroep werden de zes componisten tot een bekende 'club' door een krantenartikel van de gelijkgestemde journalist Henri Collet. Behalve hun individuele composities, waren er ook composities die ontstonden vanuit een samenwerking tussen leden van de groep. De muziekuitgave ‘L'Album des six’ met pianostukken uit 1921 is het enige muziekproject geweest waarin alle zes componisten van de groep vertegenwoordigd zijn. Sommige leden van de groep werkten daarna ook incidenteel samen, behalve Durey die al spoedig zijn eigen weg ging en zich door zijn communistische kunstopvatting isoleerde. Maar uiteindelijk waren er toch zulke belangrijke verschillen tussen de overige leden, dat de groep eind jaren twintig weer uiteen viel, hoewel de leden daarna wel met elkaar bevriend bleven.

Op 7 oktober 1988 werd in een samenwerkingsproject van de Academie Minerva en het Groninger Conservatorium een reconstructie opgevoerd van ‘Le boeuf sur le toit’ van Darius Milhaud. onder regie van Javier López Pinón en met een nieuwe enscenering van Ramón Gieling. Het hilarisch, absurdistische verhaal werd daar schitterend weergegeven. Vorig jaar was er een grote tentoonstelling in het Gronings Museum over het kunstenaarscollectief De Ploeg. Eén van de grote mannen van het eerste uur van De Ploeg was Jan Wiegers. Deze verzorgde in 1925 het decor bij de Nederlandse première van ‘Le boeuf sur le toit’ (door het Studentengezelschap Bragi). Reden om in 2018 in het kader van de tentoonstelling in Groningen dit werk weer uit te voeren, nu in de versie voor piano quatre mains. Het Grieg Pianoduo speelde toen in de prachtige stationshal in Groningen, waarbij op een groot scherm de videobeelden werden vertoond van de uitvoering in de Academie Minerva uit 1988. En dat optreden was weer de aanleiding om dit duo - met de beelden! -  naar Workum te halen. In een programma waarbij muziek van alle componisten van de Groupe des Six worden gespeeld. Te beginnen met een werk van Erik Satie, één van de grote inspiratiebronnen van de ‘Six’. 

De musici zijn van grote klasse. De pianisten Elles van der Heiden en Siebert Nix vormen al sinds 1987 het Grieg Pianoduo. Al snel werden zij na hun vakopleiding aan het Conservatorium in Groningen (1986) bekend in de wereld van de kamermuziek met hun dynamisch en temperamentvol vierhandig pianospel. Zij volgden als pianoduo meester-cursussen bij o.a. Detlef Kraus, Vitalj Margulis en  Daniëlle Dechenne. Optredens gaf het duo in Nederland, Engeland, Frankrijk, België, Zwitserland, Griekenland, Noorwegen, Rusland en de Verenigde Staten. In 2000 maakte het Grieg Pianoduo een eerste cd met vierhandige pianowerken van Edvard Grieg. Programma’s van het duo met de werken ‘Milky Way’ en ‘Spiral Symphony’ van de Estlandse componist Urmas Sisask die gebaseerd zijn op sterrenconstellaties, waren grote verrassingen in hun repertoire van de laatste jaren. Beide werken zijn verschenen op hun tweede cd op het eigen SIEL-label en deze werd meteen integraal uitgezonden op de Concertzender.

Ter voorbereiding op het concert wordt op dinsdagavond 1 oktober een inleiding gegeven door Ebo Reitsma (Klameare, 19.15 u. ). Daar wordt vooral aandacht geschonken aan de muzikale opbouw van ‘Le boeuf sur le toit’ en aan een werk, dat weliswaar niet op het concert wordt gespeeld, maar dat wel wereldberoemd is geworden: ‘Pacific 231’ van Arthur Honegger. Ook de overige componisten komen op die avond aan bod. Voor opgave voor deze inleiding en voor verdere informatie: zie www.muziekbegrijptuhet.nl , Workum Klassiek Concerten en Educatie.

Op 6 oktober dus om 15.00 u. in Kultuerhús Klameare: een concert met veel bijzondere, soms ontroerende en vaak ook gewoon leuke en vrolijke muziek met het maffe verhaal-met-filmbeelden van ‘De os op het dak’ van Milhaud  als heerlijke uitsmijter.