Archief:

23 - 07 - 2018 - Eerbetoon aan geallieerde militairen

Johannes Hoekema met de Gramophon

‘ Vera', een circa 90 jaar oude koffergrammofoon, kleur legergroen, heeft enigszins moeite om de juiste groef te pakken te krijgen, maar na wat karakteristieke, krasserige geluiden klinken de eerste maten van de 'Moonlight Serenade' van de band van Glenn Miller over de op dat moment - het is woensdagmiddag 27 juni - stille, volop door de zon beschenen Algemene Begraafplaats aan de Spoardyk in Workum. Een plechtig moment ook. Johannes Hoekema van de werkgroep Lancastermonument/ Workum WO ll luistert eerbiedig naar dit oude stuk techniek, dat vanaf ongeveer 1930 dienst deed bij, onder andere, het 101e squadron van de Britse RoyalAir Force. Het apparaat zorgde bij feesten en partijen in kantine en messroom voor de muzikale kant van vermaak met platen van naast genoemde Glen Miller, bijvoorbeeld, Louis Armstrong and His Hot Five/Seven, de Andrew Sisters, Count Basie, Woody Herman, natuurlijk de 'Sweetheart of the Forces' Dame Vera Lynn, en talloos veel andere artiesten. De meeste in Workum ter aarde bestelde geallieerde militairen zijn afkomstig van dit 101e squadron, en wel de Lancaster W 4888, die op 5 mei 1943 bij Workum een mislukte noodlanding uitvoerde. Ongetwijfeld hebben ze op de klanken van deze grammofoon gedanst met hun geliefde of tijdelijke'vlam'.

Glenn Miller, geboren 1 maart 1904 in lowa (USA), was een populaire en succesvolle orkestleider, componist, arrangeur, uit het tijdperk van de Swing-muziek. Ln 1942 nam hij dienst in het Amerikaanse leger en werd leider (rang kapitein, later majoor) van de Army Air Force Band, die optrad voor Amerikaanse soldaten die buiten hun land dienst deden. Zijn bekendste compositie was de al gememoreerde Moonlight Serenade, die bij optredens als herkenningsmelodie werd gebruikt. Op 15 december 1944 steeg zijn vliegtuig op om hem naar Parijs te brengen. Daar kwam hij nimmer aan. Vermoedelijk is het toestel in het Kanaal neergestort. Het lichaam werd nooit gevonden.

Als de laatste klanken van de Moonlight Serenade zijn weggeëbd en de draaitafel is stil gevallen, windt Hans Coors van de Vereniging Onze Luchtmacht uit Dronten, tevens animator van Sti. Ongeland, de veer opnieuw op en plaatst zijn kompaan Gijs van Kruistum, eveneens uit Dronten, nog een plaat op de draaitafel. Na de wat zweverige eerste maten klinkt de destijds bekende song 'Red Roses for a Blue Lady' vertolkt door de voor miljoenen bekende en geliefde stem van crooner Bing Crosby, over de begraafplaats, op dat moment een idyllische omgeving, gedachten oproepend aan de mythische Elysese velden. Dit alles maakt deel uit van het Canadese project'Gramophone Memorial Tour'. Het is het Canadese alternatief voor het Nederlandse bevrijdingsvuur, dat op 5 mei vanuit Wageningen over Nederland wordt verspreid.

In ons land heeft genoemde Tour een vervolg gekregen door bemoeienis van de Stichting Ongeland Nederland. De heren Coors en Van Kruistum zijn hiervoor benaderd door de in Engeland wonende Nederlandse arts Jeroen Pinto. Hij woont in de nabijheid van het vliegveld waar 'onze jongens' van het 101e opstegen voor hun naar later bleek fatale missie op Dortmund. Hoewel het betreffende vliegveld niet meer als zodanig functioneert, resteren er nog wel degelijk tastbare herinneringen aan die tijd - gebouwtjes, met daarin plaquettes van het nog steeds bestaande, belangrijke 101e squadron. Door de verhalen die er uit die periode circuleren raakte hij gefascineerd in het wel en wee ervan en kwam met gelijkgestemden in Engeland en Canada in contact.

Van de gebeurtenis worden met behulp van telefoon et cetera ter plaatse foto's en filmpjes gemaakt, die via YouTube op Internet kunnen worden bekeken en als een eerbetoon aan al deze militairen moeten worden gezien. Het is de bedoeling dat er eveneens een website voor wordt gebouwd.

Overigens even ter zijde, de heren zijn nog op zoek naar een (of meer) bakelietenT8-toerenplaat van al genoemde inmiddels.101 jaar oude zangeres Vera Lynn. Dus lezer, als u een dergelijk exemplaar bezit en er vanaf wilt... De redactie beschikt over hun adres. Bijzonder is dat met de grammofoon in kwestie destijds platen zijn gedraaid in Canada in Air Forcekazernes in Hamilton en Waterdown, in de buurt waarvan de op onze begraafplaats rustende George Reynolds is geboren en z’n militaire opleiding kreeg voordat hij in Engeland werd gestationeerd.

Beide heren bezochten eerst het voor de Lancaster W 4888 in 2015 opgerichte herinneringsmonument aan het viaduct over de provinciale weg N358 op de Alde Dyk. Nadat de ceremonie op de Begraafplaats was voltooid, zette het kleine gezelschap koers naar de Koaidyk in lt Heidenskip waar het monument werd bezocht bij het fiets- en voetveer over de Inthiemasloot, dat de tragische geschiedenis vertelt van onze streekgenoot Hendrik Kuiper, die werd opgepakt omdat hij onderduikers op zijn boerderij had; Hij keerde nimmer terug.

Bron: workumer krant FRISO