Archief:

14 - 02 - 2014 - De 'drie levens' van Bennie de Vries

Bennie de Vries nog een keer achter het orgel in 'zijn' kerk.

Albert Schootstra 

"Ik haw altyd, sis mar, ferplichte west. Je steane der no ienris foar en dan binne je der ek." Aan het woord is Bennie de Vries van de Bûterikkers in Workum die dezer dagen na vijftig jaar afscheid heeft genomen als organist van de rooms-katholieke Sint Werenfriduskerk in zijn woonplaats. En de geciteerde woorden zijn helemaal tekenend voor Bennie (officieel Bernardus). Je neemt iets op je en dan voer je dat uit. Punt. Ook 'zijn' katholieke kerk heeft deze houding gewaardeerd, zo blijkt uit de prachtige Bonifatiuspenning die hem bij zijn afscheid op zaterdag 1 februari jl. is overhandigd uit naam van bisschop Gerard de Korte van het bisdom Groningen-Leeuwarden. Een indrukwekkende, door de bisschop ondertekende, oorkonde onderstreept een en ander nog eens. "Ik haw myn ôskie in jier fan tefoaren al oankundige en eltsenien hat der alle begryp foar hân." Bennie (74), die ook veertig jaar heeft gespeeld bij de intocht van Sinterklaas, is blij dat hij iets meer 'lucht' krijgt nu hij als kerkorganist is gestopt. Maar het zal uit het bovenstaande duidelijk zijn dat hij iemand is die nog genoeg dingen te doen heeft. "Ik bin noch frijwilliger yn Teatskehûs yn Blauhûs, frijwilliger yn it Museum kerkelijk kunst hjirre yn Warkum, ik gean noch wolris fuort te spyljen, mar dan foar it wat âldere publyk (De Vries doelt hier op de lichte muziek die hij zijn leven lang ook bij feesten en partijen ten gehore heeft gebracht, red.), ien kear yn de moanne spylje ik noch by de fieringen yn Nij Mariënacker, dan noch wat klusse by de bern en fansels hurdrinne."

Met dat laatste brengt Bernardus de Vries de atletiek ter sprake die ook altijd zo'n grote rol in zijn leven heeft gespeeld. Met enige overdrijving, maar er zit een enorme kern van waarheid in, zou je kunnen zeggen dat hij altijd drie banen heeft gehad: zijn dagelijks werk, de muziek en de atletiek. Zoiets kun je alleen volhouden als je uiterst gedisciplineerd bent. En dat is hij. Als hij met de verschillende bands waarin hij zo voor en na heeft gespeeld op stap was, dan was het na afloop van de optredens altijd: direct inpakken en wegwezen. "Attie (zijn echtgenote, red.) hat dat altyd o sa wurdearre," zo vertelt hij. Niet-roker en niet-drinker Bennie de Vries heeft altijd de discipline kunnen opbrengen om werk, muziek en sport zo serieus mogelijk aan te pakken. Een 'voordeel' daarbij was dat hij relatief gesproken 'oud' getrouwd is: op zijn vierendertigste namelijk. En als vrijgezel heb je toch wat meer 'armslag' dan met vrouw en kinderen thuis. Zijn late trouwen (nou ja, wat is laat, maar het zal duidelijk zijn wat hier bedoeld wordt) kwam doordat zijn vrouw Attie van der Werf, afkomstig uit Easterwierrum, twaalf jaar jonger is dan hij. "Ik sis wolris út 'e grap tsjin har: ‘’doe't ik myn earste Alvestêdetocht ried, yn 1963, hie ik dy wol op ‘e rêch meinimmen kinnen.’’

Attie en Bennie hebben vier kinderen. De twee jongste dochters zijn een ééneiige tweeling, wat natuurlijk al tot tal van hilarische momenten heeft geleid.

Bennie is een rasechte Workumer. Zijn vader Henk kwam dan weliswaar uit Franeker, Henk woonde allang in Workum toen Bernardus op 18 november 1939 werd geboren. Moeder Trees Graafsma was wel een echte Workumse. "It hie net sa gek moatten," zei vader Henk aan het eind van zijn leven. Hij doelde daarmee op het feit dat hy "noait thús" was. Henk de Vries werkte overdag bij carrosseriebedrijf Yntema, speelde 's avonds in de Frisian Band en was in de avonduren ook nog dansleraar. Ach, we zullen maar zeggen dat de appel niet ver van de boom valt als we naar het leven van Bennie kijken. "Mar trochdat ús heit altyd dwaande wie hawwe wy wol in prachtige, ûnbesoarge jeugd hân," zo vertelt Bennie. "Earmoede hawwe wy net meimakke en ús heit hie yn de jierren tweintich, tritich, al in auto." Bennie ging naar de ambachtsschool in Bolsward, haalde er later nog een aantal deelcertificaten bij (al heette dat toen nog niet zo) en ging aan het werk bij het aannemingsbedrijf van Andries van der Meulen, een oom van hem en de pake van Andries van der Meulen van de verfwinkel aan het Súd. Later werkte hij bij het aannemingsbedrijf van Anne de Jager. In 1965 werd hij benoemd tot de onderhoudsman van huize Sint Gertrudis, waar later ook nog een halve baan in Nij Mariënacker bij kwam. Het voordeel van dit werk noemt hij dat er geen druk achter zat, zoals dat tegenwoordig bij veel banen wel het geval is.

‘’ As ik de saken oerdeis net hielendal klear hie dan gie ik der jûns noch efkes hinne. Allinne as der immen stoarn wie dan moast de leechkommen keamer sa gau mooglik wer yn oarder brocht wurde." Daar kwam bij dat als hij als organist moest optreden in rouw- en trouwdiensten dit gewoon kon in de tijd van de baas. De roomse kerk en het eveneens katholieke (ach, de oudere Workumers weten dat natuurlijk wel) Sint Gertrudis regelden dat onderling wel even. Toen Sint Gertrudis en Nij Mariënacker fuseerden brak er een moeilijke tijd voor Bennie aan omdat zijn baan boventallig werd verklaard. Zonder fusies kan het natuurlijk niet in de moderne tijd, maar er zijn maar weinig fusies waarbij een aantal 'gewone' werknemers niet op een of andere manier 'beschadigd' raakt. Maar Bennie is geen man om lang te treuren, hij werd conciërge in het voormalige gemeentehuis van Hemelumer Oldeferd in Koudum (toen nog als 'gemeenteloket' in gebruik) en daarna sluiswachter in 'zijn eigen' Workum. Eind 2000 kon hij met vervroegd pensioen.

Het muziekvirus heeft hij natuurlijk gekregen van zijn vader, maar vooral ook van hoofdmeester Van Zanten van de roomse school. Van Zanten gaf prachtig muziek- en zangles en in de zesde klas was er sprake van een klassenkoor dat ook geregeld in de kerk mocht optreden. Toen hij een jaar of zestien was ging Bennie op accordeonles. "In sekere Gorter (geen familie van de in Workum zo bekende Gorters, red.) joech hjir les. Ik wie fanatyk en ik siet jûns altyd wol in pear oeren te spyljen. As je yn de atletyk net traine dan komme jo net by de einstreek en sa is it yn ‘e muzyk ek.’’ Welnu, ‘trainen’ deed Bennie! Later kreeg hij in Koudum les van Lykele Griek. In 1963 vormde Bennie met Frans Kramer The Accordeola's en dat was het begin van zijn loopbaan in de lichte muziek. Hij zat op een avond met Frans Kramer thuis bij de zo bekende Lykele Griek (eerst wonend in Hindeloopen, daarna in Koudum waar hij postkantoorhouder was) toen de telefoon ging en Frans en hij vervolgens van Griek te horen kregen dat ze 's avonds voor hem ergens moesten spelen. Griek had namelijk vlak daarvoor een streep gezet onder zijn loopbaan als uitvoerend muzikant. In de zenuwen reisden Frans en Bennie af voor hun eerste optreden. Griek was een bekend muzikant die vader Henk de Vries ook van dienst was tijdens zijn danslessen. Grammofoonplaten waren er immers nog nauwelijks in de jaren twintig en dertig en bij dansles hoort natuurlijk wel muziek.

In die tijd was Douwe Jongstra organist in de Werenfridus. Hij had een hoedenwinkel in Workum. Op een gegeven moment kreeg Jongstra een vaste benoeming als koster annex organist in het Limburgse Brunssum. Enfin, na rijp beraad werd Bennie gevraagd als Jongstra's opvolger. "Mar ik spile allinne mar akkordeon. lk ha doe in pear lessen yn Boalsert hân en Douwe hat my wat paadwiis makke." Maar daar liet De Vries het - en hem kennende kunnen we zeggen: uiteraard - niet bij. "Do bist fansels ferplichte der wat oan te dwaan." Welnu, hij deed er wat aan! Het gaat in dit bestek te ver om nog meer over zijn muziekleven te vertellen en zo moeten ook zijn activiteiten als dirigent van het rooms-katholieke herenkoor, het dameskoor en het Ursulakoor (eerst een jongerenkoor) onbesproken blijven. Helaas, maar de pagina's van de krant zijn nu eenmaal niet van elastiek. Wel dient nog even te worden vermeld dat hij wat betreft de lichte muziek van de accordeon op het elektronisch orgel is overgegaan en daarna op een hammondorgel en tenslotte een keyboard. Dit uiteraard allemaal 'in navolging van de tijd'. Langzaam maar zeker kwamen er muziekinstrumenten waarvan men vroeger nog nooit had gehoord.

Met de atletiek kwam hij in contact via zijn latere zwager Cees Clement uit Driebergen die de atletiek bedreef bij de vereniging Fit in Zeist, waarvan ook de broer van Bennie de Vries lid was. In Bennie z'n tijd bij de marine was trouwens daarvoor - tijdens allerlei boslopen en dergelijke - al duidelijk geworden dat de atletiek, en dan met name de loopnummers, hem we] lag. Cees Clement was een landelijke topper op de 5 en 10 kilometer en miste de Olympische Spelen slechts doordat een achillespeesblessure roet in het eten gooide. Clement trouwde met een zuster van Bennie de Vries en kwam later met haar in Sneek wonen. Enfin, het vervolg zal duidelijk zijn. "Hoe't ik it allegearre foar elkoar krigen haw wit ik noch net. Dan wie ik sneons mei Cees nei in wedstryd, let thús fansels en dan moast ik sneintemoarns wer yn tsjerke wêze om te spyljen. Ik haw altyd sein: ik hoopje dat ik mei myn 65e noch drave kin." Welnu, hij draaft nog. Bennie heeft enorm veel wedstrijden gelopen. Zijn afstanden waren de 10 en 20 kilometer en daar kwamen twee marathons per jaar bij. Cees Clement had aanvankelijk nog geen rijbewijs en dan reed Bennie hem (ze waren inmiddels beiden lid van Horror in Sneek) naar de wedstrijden. Doordat hij met Cees 'op en út' was, diende Bennie de Vries altijd deel te nemen aan de officiële wedstrijden die werden gedomineerd door de licentiehouders. Dat maakte zijn kans op prijzen natuurlijk niet groter. Zelf zal hij het uit bescheidenheid niet zeggen, maar een blik in de nauwkeurig bijgehouden plakboeken maakt schrijver dezes wel duidelijk dat Bennie de Vries een landelijke subtopper was en dat is natuurlijk bepaald niet gering. Zoon Hilbert de Vries is trouwens verschillende keren Noordelijk kampioen op de 800 en 1500 meter geweest - hij was dus actief op de wat kortere afstanden. Maar hoe dat allemaal zij, Bennie de Vries slaagde er wel in de landelijke atletiektop naar Workum te halen voor de beroemde stratenlopen in onze stad.

Het zal intussen allemaal duidelijk zijn: Bennie de Vries is een man op wie je kunt bouwen. Een man van 'drie levens': dagelijks werk, muziek en atletiek. Een sieraad voor de samenleving, laat dat gezegd zijn. Workum mag trots zijn op inwoners als Bennie de Vires. En daarvan terdege akte!
Bron: Workumer krant Friso