16 - 03 - 2013 - Windhoos van eeuw geleden
"Bij mijn speurtocht naar gegevens over het weer in Fryslân Sinds 1900 stuitte ik in een Leeuwarder Courant uit maart 1913 op een interessant bericht over een windhoos in Workum. Daarbij ontstond nogal wat schade." Aldus schrijft ons Klaas Ybema, onze plaatselijke weerkundige die al een indrukwekkend boek over het weer in Fyslân door de jaren heen op zijn naam heeft staan. Ybema heeft het artikel in zijn geheel in zijn oorspronkelijke spelling overgetypt. Een buitengewoon boeiend kijkje in de wereld van een eeuw terug, waarvoor wij Klaas Ybema hartelijk danken.
Zaterdagmiddag 12 uur kwam uit het westen een dreigende bui opzetten. Donderslagen werden gehoord en een zware hagelbui met verbazend dikke hagelsteenen ontlastte zich boven de stad. De straten, pas nog vol schoolkinderen, waren oogenblikkelijk leeg. Het was maar goed ook, want op de hagelbui volgde een geweldige windhoos. Zil nam haar weg ongeveer van het westen naar het oosten, overal waar zij passeerde verwoesting aanrichtend.
Schoorsteenen of schoorsteenborden werden afgerukt en meegevoerd, om elders weer to worden losgelaten. Dakpannen werden bij honderden opgelicht en neergeworpen, hekken en schuttingen tegen den grond gesmakt, latwerk losgerukt, ruiten en ramen ingedrukt of verbrijzeld door neervallende dakpannen, steenen en zinkbedekkingen.
Vooral in de omgeving van de Bagijnestraat was het een ware ruïne. Maar ook buiten de bebouwde kom werden enkele boerenwoningen hevig geteisterd. Bij het verlaten van onze gemeente is ernstige schade aangebracht aan het dak van den tolhuisboer. Aan de luwzijde is de enorme schuurdeur met kozijn en verdere houten betimmering tot aan het dak tegen den grond geworpen. Losgerukte planken sloegen door de ruiten in de kamer.
Bij den veehouder G.v.d.P. in de onmiddellijke nabijheid daarvan, is een geweldig hooiblok aan de luwzijde van het huis omgekanteld.
Van persoonlijke ongelukken heeft men niet vernomen. Bij den tolboer scheelde het echter maar weinig. Een schooljongen had tegen hagel en wind een schuilplaats gezocht in de luwte van het huis. Hij voelde zich daar echter niet op zijn gemak en koos een beter plaatsje uit. Nauwelijks was hij er weg, of de zware schuurdeur sloeg naar beneden. Het daar achtergelaten rijwiel werd beschadigd.
Hoozen zijn grillig, ja soms vermakelijk in hare uitwerking. Zoo ook hier. Een bootje, dat omgekeerd op het land lag, werd draaiende een paar meters omhoog gevoerd en daarna in de vaart geworpen. Een kippenhok werd hoog boven de daken der huizen meegevoerd, our op een paar meters afstand op een pad naast het huffs van den eigenaar to worden neergezet. Zekere nuttige gelegenheid werd omhoog getrokken en in de Dolte geworpen. Een rek met linnen ging de lucht in en kwam op verren afstand netjes op zijn beenen in het land neer. Eenden werden zonder vleugelslag hoog mee in de lucht genomen.
Een geheel schoorsteenbord en eenige emmers worden nog vermist.
Bron: Leeuwarder Courant, maart 1913. (De windhoos vond op 15 maart 1913 plaats.)
Workumer Krant Friso 12 maart 2013
<< Terug
|
