Archief:

16 - 03 - 2013 - Imponerende tentoonstelling

Albert Schootstra

Galerie De Vereeniging aan het Súd heeft zich een vaste plaats veroverd in het culturele en kunstzinnige leven in Workum, een stad die tóch al zo rijk is aan galeries en kunsthuizen. Een en ander werd zondagmiddag nog eens bewezen tijdens de drukbezochte opening van een prachtige tentoonstelling waarmee De Vereeniging en haar eigenaren Helene en Jos van de Vijver hun alweer derde seizoen in onze stad van start laten gaan. De exposanten zijn

Dat De Vereeniging inmiddels haar positie in Workum wél heeft veroverd werd - als gezegd - ook bewezen door de 'smite folk' die op de opening was afgekomen. Die opening bestond uit een lezing door Peter R. Hein uit Burgwerd die op zeer boeiende wijze de drie exposanten, en vooral natuurlijk hun werk, introduceerde. Over Hein (1939) zelf is trouwens ook wel het een en ander te vertellen. Al tijdens zijn werkzame leven als gynaecoloog aan het Universitair Medisch Centrum Sint Radboud in Nijmegen (in het begin van zijn loopbaan als gynaecoloog werkte hij nog een paar maanden in het oude Sint Antonius ziekenhuis in Sneek) was hij al gepassioneerd kunstenaar, maar na zijn pensionering en zijn verhuizing naar Burgwerd kan hij zich fulltime toeleggen op zijn werk als beeldenmaker. Dat 'fulltime' verdient overigens ook een nuancering: als alles goed gaat verschijnt volgend jaar januari bij Meulenhoff in Amsterdam een boek van zijn hand over de onderduik van zijn (Joodse) ouders en hemzelf, gescheiden van zijn vader en moeder, tijdens de bezettingsjaren. Een verhaal van verraad, verhuizingen naar wéér een ander duikadres en ontsnappingen op het nippertje. Vader Hein (meubelmaker) was in 1933 vanuit Duitsland, waar Hitler toen aan de macht was gekomen, naar Nederland gevlucht. Het gezin heeft de bezettingsjaren en de Duitse terreur overleefd.

Hij geniet in Burgwerd waar hij in mei alweer twaalf jaar woont. "Ik kende Friesland al goed omdat ik hier veel gezeild heb. En in de Elfstedentocht van 1963 ben ik tot Bolsward gekomen. De stilte hier spreek mij zo aan. Zo eens in de week of veertien dagen schrijft ik een weblog (www. peterhein.nl, red.) en dat gaat over die stilte. Friesland boeit ook door de gewoonten. Haast iedere dag staat er bijvoorbeeld wel een stuk over de Friese taal in de krant. Waar vind je zoiets? En dan die kransen aan de muur, buitenstaanders weten niet wat dat betekent. Maar clan zie je hoe belangrijk het kaatsen in Friesland is." Dat hij bewust de R. tussen zijn eerste voornaam en zijn achternaam heeft geplaatst is niet uit eigenwijsheid of iets dergelijks. "Als ik mij voorstel als Peter Hein denken de mensen dat dat mijn twee voornamen zijn."

Het zal duidelijk zijn dat iemand als Peter R. Hein de persoon bij uitstek is die een expositie van een prachtige 'inleiding' kan voorzien en zulks werd ook zondagmiddag duidelijk. Hij riep de aanwezigen op om eerst eens een aantal ogenblikken geconcentreerd naar een kunstwerk van hun keuze te kijken. "Bij de opening van een expositie sta je meestal, met een glaasje, een knabbeltje en nog een glaasje, met je rug naar de kunstwerken toe. Daar wil ik verandering in brengen. Wat drijft de kunstenaar? Je kunt hem een dwangneuroot noemen: wat in die kop zit dat moet er uit." Hij prees de land- en waterschappen van de hand van schilder en aquarellist Frans Berkhout. Van hem hangen op de tentoonstelling overigens voornamelijk schilderijen die het Wad tonen. Zulke schilderijen zijn moeilijk te maken, aldus Peter Hein. Je noemt het een 'waterschap' maar het is in feite voor driekwart of meer de lucht die de schilder probeert te 'vangen'. "Frans Berkhout heeft het zilte landschap vreselijk goed getroffen. Als een dilettant (amateur zeg maar, red.) zoiets maakt dan zeg je soms: heel mooi, maar er ontbreekt wat. En juist dat 'wat' is zo moeilijk onder woorden te brengen." Over Joek van Draanen en zijn werk zei Hein dat diens glas- en bronswerk "heel anders is, maar het past zo goed bij het andere werk op de tentoonstelling. Nu werken meer kunstenaars met glas en brons, maar toen Joek van Draanen er zo'n twintig jaar geleden mee begon was hij zijn tijd vooruit. Zijn werk laat zich niet in één keer verklaren. Mensen zeggen vaak dat kunst duur is. Maar het werk van Joek van Draanen is niet duur, het is kostbaar. Logisch, een deel ervan bestaat uit 'gewoon ambacht'." Voor Hein is dat 'niet direct verklaarbare' tegelijk het boeiende van de kunst en is het er inherent aan. leder kunstwerk begint immers met iedere individuele kijker 'weer opnieuw'. Ook de vraag naar dat 'was' in relatie tot het werk van Frans Berkhout spreekt daarvan. Joek van Draanen zelf vertelde later: "De eerste jaren heb ik zeg maar bij de glasbak gewerkt. Dan ging dit weer stuk van het glas en dan knapte dat weer. Op een gegeven moment krijg je de techniek dan in je vingers. De techniek is ondergeschikt aan de kunst, maar je moet het natuurlijk wel kunnen." Peter Hein sprak in zijn inleiding soortgelijke woorden.

Saskia Weishut-Snapper (1938) had een Joodse moeder en een Nederlandse vader. Mede doordat haar vader niet Joods was overleefde ze de bezetting. Haar textiele kunstwerken zijn schitterend. Zij gebruikt naast textiel ook verf en acryl. "Haar werk is uitermate herkenbaar," aldus Hein "Maar het is net als bij aquarelleren: je moet in zekere zin het resultaat maar afwachten." Saskia Weishut zelf, zo vertelde ze, is "gepassioneerd door raampjes en deurtjes." Dit komt bijvoorbeeld prachtig uit in een werk waarin een gevelwand in de Amsterdamse Pijp wordt verbeeld. Werkelijk adembenemend! De moeilijkheid voor de verslaggever in dezen is dat woorden zo 'arm' zijn. Want hoe leg je uit hoe mooi het werk van Saskia Weishut-Snapper is? Enfin, kom naar De Vereeniging. Maar hoe hoog haar werk staat aangeschreven blijkt wel uit het feit dat een zogenaamde huwelijksbaldakijn van haar hand te bewonderen is op de permanente expositie over Joodse traditie in het beroemde Joods Museum Berlijn. Zij ontwerpt namelijk ook textiele Judaica zoals Toramantels.

Het is werkelijk schitterend hoezeer het werk van Berkhout, Van Draanen en Weishut-Snapper op de expositie bij elkaar past. Ook Peter R. Hein wees daar trouwens meer dan eens op. Helene van de Vijver: "We hebben lang over de opstelling nagedacht. De werken op de tentoonstelling moeten elkaar niet 'doodslaan' maar elkaar juist versterken. En daarom heet de galerie ook De Vereeniging. De vereniging van diverse kunstuitingen die elkaar sterker maken, dat is de bedoeling." Enfin het zal duidelijk zijn. Er is sprake van een unieke expositie waarvoor de exposanten en Helene en Jos van de Vijver alle lof verdienen! Bij dezen!

Bron: Workumer Krant Friso