Archief:

25 - 06 - 2012 - Kunst bij de boer

“Keunstners en biologyske boeren sjogge beide op in oare wize nei de wrâld”. Dat was ongeveer de uitleiding, tevens een soort van conclusie over dat wat die beide groepen gemeen kunnen hebben, van wethouder Wigle Sinnema van de gemeente SWF bij de opening van de manifestatie ‘Kunst bij de boer 2012’ jongstleden zaterdagmorgen op de Kaasmakerij De Nijlander van de familie Bokma aan de Lange Leane onder Workum. Sinnema is zelf, zo begon hij zijn openingswoord, ook boer, meer speciaal akkerbouwer in de buurt van Arum, waar hij op zijn bedrijf pootaardappels, granen en uien verbouwt volgens de reguliere methode, dus met kunstmest en andere hulp- bestrijdingsmiddelen. Zo ’n tien jaar geleden zakte zijn interesse in het boerenbedrijf wat weg. Hij verlegde zijn gezichtsveld naar de politiek, kwam in de gemeenteraad van Wonseradeel, werd er wethouder, bleef in de gemeentelijke fusiestorm overeind. Opnieuw was er voor hem een wethouderszetel met onder meer cultuur en kunst in de portefeuille. Dat  - en het feit dat uiteindelijk het bloed kruipt etc… - verklaarde zijn bereidheid om deze manifestatie van de productie van een biologisch opererende landbouw met zijn aanwezigheid op te luisteren.

De voedselproblematiek, bijvoorbeeld in Afrika, vormt echter inmiddels op het wereldpolitieke toneel een belangrijk – want letterlijk van levensbelang! - item. Daardoor geïnteresseerd geraakt, richtte Sinnema toch het vizier weer – naast zijn politieke werk - met elan op het boerenbestaan. Hij onderkent zeer zeker de moeilijkheden die het huidige systeem van voedselproductie aankleven. Heeft bewondering voor de boeren die door op de biologische toer te gaan hun vakbekwaamheid inzetten om zo hun steentje bij te dragen aan een meer duurzame vorm van landbouw en veeteelt. Eeuwen lang ook vormden die factoren de steunpilaren van in ieder geval ook de Fryske economie, tot uitdrukking gekomen in de fraaie boerderijen (stjelpen, kop-(hals)romp) die ons landschap nog steeds sieren. Bouwkunst in optima forma, dus boer en kunst gaan eigenlijk heel goed samen. Die restanten zijn een soort eresaluut aan het producerend en innoverend vermogen van de boerenstand, veelvuldig ook bezongen in de literatuur.

Gedichten van o.a. Douwe Tamminga, Cees Jongsma, Jan Ritskes Kloosterman, Wibren Altena et alius getuigen daar van. Het melken der koeien klonk hun als muziek, toch de meest universele kunstuiting voor het gros der mensheid, in de oren; het beroemde geluid van ‘d ’earste speten yn de amer’. Het Fries Landbouwblad ruimde graag van tijd tot tijd een plekje in voor een poëtische bijdrage over de bezigheden van onze boeren. De dichter H.H. ter Balkt ploegt als een ware poëticus agraricus diep met knoestig taalgebruik door het weerbarstige vorenlandschap van de taal, het voertuig van de geest. Boerderijen, het rustieke landschap, fraai vee, oogstwerkzaamheden werden op papier of doek vastgelegd door Gerben Rypma, Ids Wiersma, Jentsje Popma, en vele anderen. Zij zijn maar enkelingen in een lange traditie van kunst voor, over en bij de boer.

Agrarisch Fryslân trouwens barst nog altijd, gelukkig maar, van talent en ambitie – hetgeen men ook buiten de landsgrenzen etaleert - om die vooraanstaande positie en motor van de economie een plaats te geven in de turbulentie van de tegenwoordig meer op technologie gerichte wereld. Vergeten wordt dan wel eens dat een machine, computer, technisch verfijnd of niet, geen voedsel kan produceren, een der meest basale behoeften van de wereldeconomie.

Deze manifestatie ‘Kunst bij de boer’ is een vervolg op het gelijknamige gebeuren vorig jaar in Achtkarspelen, aldus de welkomstwoorden van Pieter van der Werff, directeur Cursus en Contractactiviteiten van AOC Friesland. Het onderwerp was toen vooral de basis van de landbouwproductie, de weide- en teeltgrond. Hoewel AOC als opleidingsinstituut niets met kunstopleiding heeft te maken, is de behoefte om met kunst en platteland iets te doen groot. En vergeet niet, zei spreker, dat wij tegenwoordig in de stad, ook aan landbouw doen. De urbanisatie ervan is eigenlijk ook als een kunststuk te beschouwen. Dus raakvlakken genoeg om in samenwerking met Keunstwurk, die de deelnemende kunstenaars heeft benaderd dit project opnieuw gestalte te geven.

Het thema deze keer is de productie die een landbouwer, veehouder, kippenhouder, groentekweker of een molenaar levert. Hoe komt die tot stand, of wat gebeurt er in de verdere keten mee. Wat is het eindresultaat en hoe komt dat bij de consument. Voor de exposanten misschien ook onbekende materie, maar zoals later uit de toelichting van de deelnemers bleek, boeiend genoeg om met interessante ideeën een kunstwerk, een idee, rond het thema gestalte te geven. En, als deelnemende bioboer krijg je door de wisselwerking ander publiek dan alleen in landbouw, vee- en groenteteelt geïnteresseerde mensen op je erf. Andersom geldt dat evenzeer. De kunstliefhebber krijgt een ander beeld van de productie van de biologische landbouw. Momenteel loopt een vergelijkbaar project, Aardappelwerken, in Het Bildt, de landbouwhoek van Fryslân waar de aardappel, ooit volksvoedsel nummer één en als zodanig vereeuwigd door Van Gogh in zijn beroemde schilderij ‘de aardappeleters’, centraal staat.

Wethouder Sinnema mocht als dank voor zijn bereidwilligheid om de opening te verrichten een kunstproject (overkoepelend idee van deze manifestatie) van Tryntsje Nauta en Grytsje Klijnstra, beide toevallig ook nog van agrarische afkomst, getiteld ‘Dizze’ in ontvangst nemen. Eerstgenoemde is fotograaf en de ander is grafisch kunstenaar.

klik op foto voor foto's van Henk

Duidelijk een geheel andere kijk op de zaak. En zoals wethouder Sinnema benadrukte, gemeente SWF wil de kijk op kunst, in al zijn verschijningsvormen, graag propageren. Het cultuurprofiel van de gemeente wordt mede door dit soort manifestaties bepaald. Wij staan daar volledig achter en in tegenstelling tot wat er is bericht zal en wil SWF niet op de amateurkunst bezuinigen, aldus Sinnema. Wij weten dat er veel met kunst wordt gedaan. Workum kent bijna twintig galeries en musea, Pingjum en Koudum spelen ook danig hun partij als het gaat om kunst aan den volke te tonen. Daarmee ondersteunen die plaatsen onze inspanningen om hier toeristen te krijgen. Verder hebben wij als gemeente veel groen in ons landschap, zelfs een groot deel ervan is door de rijksoverheid als Nationaal Landschap betiteld. En een vermaard psycholoog heeft verklaard dat ons brein gebaat is bij zo’n groen – vaak dus agrarisch – landschap. Want uit onderzoek is gebleken dat de structuur ervan sinds onze vroege voorouders, gekend als homo sapiens, in de natuur jaagden en vruchten en noten verzamelden om aan de kost te komen, door die factor natuur niet wezenlijk is veranderd. Dat is een geruststellende gedachte die de dichter Hubert Cornelis Poot (1689-1733) in herinnering roept met zijn ‘wereldbekende’ strofe ‘Hoe genoeglijk rolt het leven des gerusten lantmans heen, die zyn zaligh lot, hoe kleen, om geen koningskroon zou geven’.

Een aansporing om u, lezer, per fiets, te voet of met de auto naar de deelnemende bedrijven (elders op deze site beschreven) te begeven om - al is het maar voor even - die ervaring deelachtig te worden.
Bron: Workumer Krant Friso