Archief:

29 - 02 - 2012 - Vishandel Bijlsma is ook na zestig jaar een begrip

Start op 29-2-1952, vijftien keer ‘jarig’

Albert Schootstra

“Ik hie noch noait in fisk yn ‘e hannen hân.” Dit vertelt Jannie Bijlsma-Schotanus (81) als ze terugkijkt op het begin van vishandel Bijlsma aan de Merk in Workum. Nu is het een vennootschap onder firma die gedreven wordt door Cees Bijlsma (56) – zoon van Jannie Bijlsma – en zijn echtgenote Ineke Bijlsma-Bijzitter (55). Er werken vier vaste krachten, onder wie Uco (47), broer van Cees. Verder vindt een aantal parttimers en zaterdag- annex vakantiehulpen werk bij Bijlsma. Wat maar gezegd wil zijn: vishandel Bijlsma is een gezond bedrijf dat niet meer is weg te denken uit de Workumer gemeenschap. Maar hoe anders was de situatie precies zestig jaar geleden toen Jannie samen met haar man Jaap Bijlsma, die in 2005 op 75-jarige leeftijd overleed, de winkel begon. Jannie was, als aangegeven, een vreemde in het Jeruzalem van de vishandel. Haar man niet, want diens vader dreef in Stavoren een soort groothandel in vis. Dat deed hij eigenlijk ook al in Lemmer, een plaats die hij in 1942 verruilde voor Stavoren.

Op 29 februari 1952 begonnen Jaap en Jannie Bijlsma met hun winkel op de plaats waar die nu nog gevestigd is. De zaak bestaat morgen dus precies zestig jaar, maar is in feite pas voor de vijftiende keer ‘echt’ jarig. “Der hie hjir yn Warkum doe yn in heal jier gjin fiskwinkel west en it wie de fêstentiid, krekt lykas no. Wy wiene dan ek gau útferkocht, dat kinst begripe. Op woansdei 27 febrewaris 1952 binne wy troud yn Starum, dat wie doe jiske-

woansdei. Op 28 febrewaris hawwe Jaap en ik de hiele dei fisk skjinmakke yn Starum.

Skoanmem holp ús dêr ek tige by. Wy makken de fisk skjin yn de hang, sa waard dat doe neamd, fan skoanheit yn Starum, dy hang wie skoanheit syn wurkplak, sis mar.” Het zal duidelijk zijn dat juist in deze dagen veel herinneringen bij Jannie Bijslma boven komen. “Wat ik sei, ik hie noch noait in fisk yn ‘e hannen hân, mar dat hie ik samar yn ‘e slach. Ik ha der altyd mei leafde oan wurke. Sa haw ik ek noch wol nei Frjentsjer west om te helpen.” Dat laatste was in de tijd dat de viskarren van Bijlsma al bijna letterlijk overal in Friesland te vinden waren. “Wy stiene ek altyd mei in tinte by it skûtsjesilen en by it concours hippique yn Riis wiene wy ek altyd. Ach ja, dan hiene wy yn dy tinte allinne wat bakte fisk. En hjerrings fansels. De fisk kaam yn it begjin noch mei de trein fan IJmuiden nei Warkum. Myn man helle de fisk dan mei de bakfyts fan it stasjon. Ik wit noch dat Wiebe de Boer him dan holp mei de kisten. Letter giene myn man en skoanheit mei de auto nei IJmuiden.” Haar zoon Cees herinnert zich: “Eartiids kamen de hjerrings ek mei de trein út Vlaardingen. Dat wie noch yn dy houtene tonnen.

Earst moasten de hjerrings dan wol in heale wike yn it wetter, oars wiene se te sâlt.” Jannie Bijlsma: “Skaonheit kocht de fisk dus op en dy fisk gie dan ek wer mei de trein fan Starum nei Woudrichem, dêr sieten syn opkeapers.”

Jannie Bijlsma-Schotanus werd in Stavoren geboren  In it Heidenskip en Ferwoude zat ze op school. “Heit wie boere-arbeider, dat wy hawwe op in soad plakken wenne, dat gie doe sa.” In Ferwoude werkte ze voor haar trouwen zeven jaar als winkelhulp bij een tante. Aan het werken in een winkel was ze dus wel gewend, maar niet aan het werken in de vis. Maar, als gezegd: dat wende snel en de vis kreeg echt haar liefde. “Ik haw ek noait in tsjinnichhheid yn fisk hân, ik fyn it hearlik en ik mei it graach ite. Wy ieten freeds altyd fisk.” Toen Jaap en Jannie Bijlsma op vrijdag 29 februari 1952 met de winkel begonnen, had het pand in kwestie dus een half jaar leeg gestaan. De vorige viswinkelier was plotseling met de spreekwoordelijke noorderzon vertrokken. “Hiel yn it ferline hat it hjirre in krudenierswinkel west. Mar it pân wie fan Leo de Vreeze. Hjirre achter de winkel waard doe de fisk bakt. Ach ja, der is yn ‘e rin fan ‘e  jierren sa’n soad feroare.” Vishandel Bijlsma zat ook lang in het vroegere zogenaamde Peroaljehûs aan de Spoardyk. Toen de tijden moderner werden waren hier zaken als een rokerij, een diepvries en een koelcel te vinden “en de feinten wennen der ek.” Bijlsma had toen vaste voet in bijna heel Friesland en zeker ten zuiden van – zeg maar – de lijn Franeker-Drachten. Ineke Bijlsma-Bijzitter komt uit Hemrik (bij Gorredijk) en ze herinnert zich nog dat haar moeder altijd vis kocht bij een van de karren van Bijlsma die daar langs de deur kwamen. In die tijd (rond 1970) kon je ook vis van Bijlsma kopen in zeer veel Friese steden en dorpen, zoals bijvoorbeeld in de Massamarkt van Siep Brouwer aan de Oosterkade in Leeuwarden, een van de eerste ‘echte’ grote supermarkten in ons gewest. Toen Jaap Bijlsma helaas in 1983 gedeeltelijk verlamd was geraakt werden de zaken wat ingekrompen, maar vandaag de dag rijden nog steeds (twee) karren van Bijlsma bijna ‘overal’ heen. Ze doen zeer diverse plaatsen aan, waar ze dan een dag(deel) staan.  ‘Fan de sechtich jier dat wy der binne, binne wy no sa’n fyftich jier oan it suteljen,” aldus Jannie Bijlsma-Schotanus. “Ja, wat is der yndie yn sechtich jier in soad feroare. Eartiids wie it op freed altyd hartstikke drok.”

Het gaat intussen best met de zaak. “al moatte je it fan de simmer hawwe,” zoals Ineke Bijlsma het stelt. “En eins is it simmers wolris wat te drok en winters bytiden wat te rêstich.” Enfin, dat laat onverlet dat Workum met Bijlsma al zestig jaar een erkende visspecialist binnen zijn grenzen heeft. En dat is zeker een hartelijke gelukwens waard. Bij dezen!

De derde generatie Bijlsma’s: Benda (links) en Jesse (rechts). Daar tussenin hun ouders Ineke en Cees, de tweede generatie dus. Intussen kan ook Jannie Bijlsma-Schotanus tevreden terugkijken op de zestig jaar die de zaak nu bestaat. Zij en wijlen haar man Jaap hebben er iets moois van gemaakt.  

Bron: Workumer Krant Friso