Archief:

07 - 02 - 2012 - Op pelgrimage naar Santiago de Compostela

Albert Schootstra

"Ik haw him twa kear riden, `tig' kear fytst - sa'n lytse tweintich kear - en njoggen kear kuiere." Dit vertelt Wiebren Koopen (63) van de Blomikkers in Workum over zijn betrokkenheid bij de diverse verschijningsvormen van de even bekende en als beroemde Elfstedentocht. Deze betrokkenheid heeft uiteraard ook al geleid tot het beroemde brevet voor mensen die de Tocht der Tochten zowel hebben geschaatst, gefietst en gewandeld. Het zal duidelijk zijn dat wij hier praten met een sportman pur sang, al heeft hij dan de atletiek ingewisseld voor het maken van lange wandeltochten. Dit laatste mondt dit voorjaar en zomer -als alles volgens plan verloopt uiteraard - uit in het lopen van de pelgrimage naar Santiago de Compostela. Wiebren Koopen is al druk bezig zich op deze tocht voor te bereiden, onder meer door al met zware bepakking te wandelen en met zijn 'wandelpartner' Wilma Raaadsveld uit Joure bet Zuiderzeepad van Hoorn naar Stavoren in etappes 'aan te pakken'. Daarbij wordt per dag echter wèl tussen de 25 en 30 kilometer gewandeld, een geduchte training dus. Het duo is op het moment dat dit geschreven wordt gevorderd tot Muiderberg.  Wiebren Koopen is echter niet alleen sportman. Ook in het maatschappelijk en culturele leven heeft hij zijn sporen al ruimschoots verdiend. Denk wat dit laatste betreft alleen maar aan brassband Crescendo, waarvan hij voorzitter is. Bij het afgelopen Nieuwjaarsconcert op zaterdagavond 14 januari jl. werd hij - als gemeld - onderscheiden met de gouden speld vanwege het feit dat hij al langer dan vijftig jaar voor Crescendo actief is. Alle reden dus voor een gesprek met de man die respect afdwingt door op zo veel fronten actief te zijn.

Als de verslaggever zijn bewondering uitspreekt voor zijn wandelprestaties, zegt Koopen eenvoudig: "It is mar wat je der foar traine. lk ha hast noait blierren. Kuierje is hearlik. Je holle even hielendal leech rinne, sa soest it omskriuwe kinne. lk meitsje it hiele jier troch tochten. Doe't ik noch fulltime wurke rûn ik eltse freed fan it wurk yn Snits nei Warkum werom. lk ha bygelyks de tocht Amsterdam-Ljouwert ek al twa kear dien. Dat komt del op 150 kilometer dêrst dan sa’n santjin oeren oer dochst. De Vierdaagse haw ik ien kear rûn. Mar it is my dêr eins wat te drok. Kinst yn it begjin dyn eigen tempo hast net rinne. De oankomst op 'e lêste dei is fansels prachtich, mar nee, ik bin dochs net echt in man foar de Vierdaagse. lk fyn it hearlik om allinne te rinnen. Nei Sanitago de Compostela soe ik earst ek allinne. Mar doe moete ik yn in reisboekenwinkel yn Grins eins hiel tafallich Wilma Raadsveld. We rekken yn petear en ja, op it lêst hawwe wy doe it beslút nommen de tocht tegearre te rinnen." Aanvankelijk was Wiebren Koopen van plan de tocht van Workum naar Santiago de Compostela louter te benaderen als een uitdaging. Wilma Raadsveld heeft echter meer affiniteit met de 'geestelijke' achtergrond van de monstertocht en die affiniteit heeft in de loop van de voorbereiding ook steeds meer bezit genomen van Koopen: "Wy geane as pelgrim dêr hinne en dan moatst alles loslitte wat achter dy leit." Zijn echtgenote Jelly Koopen-Koelmans (58) vult aan: "In soad minsken fine it gewoan spitich as se ienris yn Santiago de Compostela oankommen binne want it aventoer is dan foasrby." En dat 'avontuur' slaat dan vooral op dat 'geestelijke' aspect. Een aspect trouwens dat Wiebren als gelovig roomskatholiek allerminst vreemd is. Hij is van protestantse huize en is indertijd met zijn vrouw Jelly, afkomstig uit Makkum, roomskatholiek geworden. Het paar is in 1974 getrouwd en heeft drie kinderen die niet meer thuis wonen. Het zijn de zonen Johan en Arjan en daar tussenin de dochter Ellen. Nu we toch een beetje in de familiaire sferen zijn beland kan nog gemeld worden dat ook Jelly Koopen-Koelmans zich terdege inzet voor de maatschappij. In het dagelijks leven is ze tandartsassistente in Balk, maar in Workum zal ze - naast het bekleden van veel andere bestuurslidmaatschappen - toch vooral bekend zijn als secretaris van de Stichting Zeilvaartcollege Workum. Dit college tekent ieder jaar opnieuw voor de organisatie van Strontrace, Beurtveer en Visserijdagen en het secretariaat berust alweer zo'n acht, negen jaar bij haar in vertrouwde handen. De pake van Jelly heeft als beurtschipper in Makkum de kost verdiend en mogelijk speelt dat nog een rol bij de diepe liefde die ze heeft voor schepen, en dan met name de oude, klassieke bedrijfsschepen. Bij het genoemde college is ze derhalve helemaal op haar plaats.

Maar terug Haar Wiebren Koopen - een Workumer 'yn ieren en sinen'. Al als jongen van zestien swam hij na het met succes afronden van de LTS in dienst bij Landustrie in Sneek. Hier worden pompgemalen, vijzel-gernalen en apparatuur voor waterzuiveringen gefabriceerd. Wiebren begon er in de fabriek, werd daarna werkvoorbereider en vervolgens constructietekenaar op de tekenkamer. Door het succesvol volgen van avondcursussen en niet te vergeten zijn praktische ervaring kwam hij op het HBO-niveau  dat tegenwoordig voor deze functie wordt gevraagd. Wat hier maar gezegd wil zijn is dat Wiebren Koopen ook in het 'gewone leven' - en niet alleen in de sport - een doorzetter is. Toen hij op zijn zestiende bij Landustrie kwam werken was hij al drie jaar actief bij Crescendo. "Doe wie it noch in fanfare, yn 1965 is it in brassband wurden," vertelt hij. Hij legt uit dat een brassband, in tegenstelling tot een fanfare, geen saxofoons onder de instrumenten telt. In een harmonie tenslotte zijn ook houten instrumenten te vinden. "Hoewol't ik op de bügel begûn bin, haw ik altyd cornet spile," aldus Wiebren Koopen verder.

Zijn diensttijd bracht hij in 1968-1969 door bij de luchtmacht en het hoeft bijna geen betoog dat hij toen ook speelde in de kapel van dit krijgsmachtonderdeel. In het kader van een soort reünie van de Luchtmachtkapel speelde hij vorig jaar nog op de Nationale Taptoe in Rotterdam. "Ja, de sport en de muzyk, it hat myn hiele libben altyd wat 'gezamenlijks' west." En die sport zat er bij Koopen ook al vroeg in. Hij was nog heel jong toen hij al een racefiets had. In het wedstrijdpeloton liet hij zich weliswaar niet zien, maar: "Ik fytste in soad. Sa't de oare jonges in brommerke hiene, sa hie ik in racefyts." In 1966 vond hij 'zijn' sport: de atletiek. De man die daartoe de aanzet gaf was Cees Clement. Deze beroemde atleet, die zelfs Nederlandse kampioenschappen op zijn naam bracht, trouwde met een Workumse, verhuisde naar Friesland en kwam bij Landustrie werken. Enfin, het zal duidelijk zijn hoe het 'kwartje viel'. Zijn niet aflatende trainingsijver en natuurlijk zijn talent maakten Wiebren Koopen tot een atleet die weliswaar nationaal gezien in de subtop bleef steken, maar die in het Noorden zijn mannetje terdege stond. Voor hem ligt een stapel plakboeken. Het oog valt op zomaar een knipsel. 'Op Leeuwarder Nieuwestad' zo vermeldt de bovenkop bij een artikel. En dan de hoofdkop: 'Wiebren Koopen sterke winnaar Bevrijdingsloop'. Wat hieraan toe te voegen? "Ik moast in soad traine om meidwaan tea kinnen en daft haw ik ek diem," aldus Koopen. In Sneek liep hij in 1978 zijn beste tijd op de marathon, 2 uur, 41 minuten en 14 seconders. "It wie in saneamde Ynternasjonale en tagelyk ek it kampioenskip fan Nederlân. lk bin by dy marathon doe noch de tredde fan Fryslân wurden." Hij is best trots op die tijd. "By gruttere marathons dochst mei dy tiid no net mear mei, lit dât dúdlik wêze, mar by de lytsere, lykas de Slachtemarathon of dy yn Ljouwert, komst mei dy tiid ast it ôfsetst tsjin it hjoed - mei bettere training en better materiaal - noch wol by de earste fiif," zegt hij terecht.

Het voert te ver om dieper op zijn atletiekprestaties in te gaan, maar het zal duidelijk zijn dat Wiebren Koopen echt niet voor spek en bonen aan de diverse starts verscheen. Ook anderen onderkenden zijn kwaliteiten en dat leidde er onder meer toe dat hij eens - als loper uiteraard - meedeed aan de Schuttevaerrace, die aparte combinatie van zeilen, fietsen en hardlopen. Het hoeft na het bovenstaande eigenlijk geen nadere uitleg meer dat de lange en zeer lange afstanden Koopen het beste lagen. Hij herinnert er aan dat Workum in de jaren zeventig en tachtig een aanzienlijke groep heel goede atleten telde. Hij noemt Pieter Wouda, Bennie de Vries, Jitte Feenstra, Jo van den Akker en Adriaan Bokma. "Pieter Wouda hat in hiele bêstenien west. In topper op de 800 en 1500 meter," zo zegt Wiebren Koopen die met deze uitspraak bewijst de zon ook goed in andermans water te kunnen zien schijnen, een prachtige eigenschap voor een sportman die helaas echter bepaald geen gemeengoed is. Door de aanwezigheid van die goede lopers hoeft het geen verwondering te wekken dat in 1975 en 1980 het Bevrijdingsvuur door Workumer atleten in estafette van Wageningen naar onze stad is gebracht. "Ik mocht hiel graach traine," zo onderstreept Koopen nog eens. "Somtiden wiest wurch en dan hiest net ienris safolle sin om te trainen. Mar ja, do hiest it ôfpraat en do giest dus wol. En dan kaamst nei dy training thús en dan in lekkere, waarme dûs. No, dan wiest dy wurgens wer kwyt. It ôfsjen by de langere ôfstannen lei my ek goed. Yn 1980 yn Zwolle lykwols haw ik it net goed dien. Der wie in marathon en it wie smoarhjit, sawn 30 graden, en nearne in biezemwein tea sjen, dat ik tocht: ik gean mar troch. Nee, dat wie net goed, ik hie útstappe moatten."

Eind jaren tachtig kreeg Koopen last van de heup. Het hardlopen zat er daardoor op en een poos deed hij met veel aan sport. In de aanloop naar de wandel-Elfstedentocht van 2001 ging hij in training omdat hij absoluut het bovengenoemde brevet wilde halen. Die tocht ging uiteindelijk niet door vanwege de 'tongblier' waardoor ons gewest toen getroffen was, maar Koopen had zijn volgende sportliefde ontdekt: het wandelen. Hij bleef trainen, wandelde met de als 'kuierder' ook zo bekende stadgenoot Eduard Bouma de 65 kilometer lange Lauwersmeertocht en hij was verkocht. Inmiddels heeft hij - en we doen een willekeurige greep - de tocht van 110 kilometer met als vertrek- en eindpunt Zeewolde ook al zes keer gelopen. Het wandelen heeft zijn hart. "Ik haw dus in soad draafd en letter kuiere ik dy rûtes dan en dan gist der nochris in wrâld roar dy iepen. Do sjochst alles folle better. It moaiste is ast hiel betiid fuort giest as it nosh tsjuster is en datst de sinne dan opkommen sjochst. Dat is it moaiste momint fan de dei. Prachtich!" Het zal duidelijk zijn dat zijn dagen met alle tochten en voorbereidingen daarop meer dan gevuld zijn. Dit temeer omdat hij ook nog twee dagen per week bij Landustrie werkt. Hij is met 'vroegpensioen', maar bij Landustrie doet men nog graag een beroep op zijn deskundigheid. Verder bezet hij een zetel in het parochiebestuur en is hij penningmeester van de IJsclub Workum. Over Crescendo hadden we het al en samen met Crescendo-dirigent Marten Miedema stond hij aan de basis van 'it korpsoerke' bij de regionals zender RTN, het programme 'Blazersklanken' dat op zondagmiddag om 14.00 uur te beluisteren is. Twee keer was hij als muzikant actief bij openluchtspelen van SULT, Súdwesthoek Locatie Theater, en ook in het kader van het openluchtspel in Jorwert was hij, met zijn 'college' van Crescendo Wouter van der Molen, te horen. Hij heeft gezongen in het Ursula-koor en hanteerde daar zelfs even het stokje van de dirigent. "Mar dat wie út need, hear. Der wie even gjin oar.

 lk bin gjin echte dirigint, ik bin in maatslaander."

Begin maart vertrekt hij voor zijn pelgrimage naar Santiago de Compostela. De exacte datum houdt hij even voor zich om al te veel aanlacht te ontlopen. Eerst wandelt hij naar Joure om Wilma Raadsveld 'op te pikken' en dan gaat het los. De tocht duurt zo'n drieëneenhalf à vier maanden. Zijn vrouw Jelly steunt hem volledig. "Alles watst graach dwaan wolste, moatst gewoan dwaan," zegt zij. Hijzelf acht het tijdstip om de pelgrimage te ondernemen nu gekomen. "Der hoecht no neat mear," zegt hij, doelend op de fase waarin zijn leven zich bevindt. "En oan de oare kant hoechst der fansels net mear oan tea begjinnen ast 82 bist," zo voegt hij daar aan toe. Intussen kan Wiebren Koopen als een sportieve duizendpoot worden gekenschetst. Een man op wie de stad Workum trots kan zijn. We gunnen en wensen hem dan ook een in alle opzichten goede pelgrimage naar het noorden van Spanje. Maar dat zal, Wiebren Koopen kennende en ongelukken en andere eventuele trieste gebeurtenissen uiteraard daargelaten, best lukken!

Bron: Workumer Krant Friso