Archief:

09 - 11 - 2011 - Ontroerende start Nieuwscafé

‘Gods liefde aan de zelfkant’

Albert Schootstra

Wat een uitmuntend idee van Waldrikhiem, en natuurlijk meer in het bijzonder van de activiteitenbegeleidsters Geertje Elzinga en Tjits Visser, om te beginnen met een zogenaamd Nieuwscafé. Dit café biedt – zoals al in deze kolommen is gemeld – vier keer per jaar een gevarieerd programma. Een thema staat centraal en gastsprekers zullen uitleg geven over diverse onderwerpen. De toegang is gratis. Donderdagavond was het eerste Nieuwscafé en Jan Brandsma uit Sneek opende de rij interessante sprekers. Hij belichtte het onderwerp daklozen en verslavingszorg in de Waterpoortstad, een uitermate belangrijke zaak waarvoor hij zich al sinds 1956 inzet. Hij had een gast meegebracht die ook het woord voerde: Jan Ottens, oorspronkelijk afkomstig uit Drenthe maar na een zeer traumatische ervaring in het daklozencircuit in Amsterdam beland; twaalfeneenhalf jaar sliep hij in het Vondelpark aldaar. Nu heeft hij de zaken in zijn leven weer helemaal op een rijtje, dit niet het minst door de steun van Brandsma en de vrijwilligers van de in 2003 opgerichte Sneker stichting De Schuilplaats. Hij heeft een woning in Sneek en is voor Brandsma en de zijnen uitgegroeid tot een zeer belangrijke steun en toeverlaat.

Maar eerst nog even over het als gezegd zo prachtige idee van een Nieuwscafé. Nieuws lijkt wel steeds belangrijker te worden en dat is een goede zaak, want iedereen heeft er uiteraard – vaak rechtstreeks – mee te maken. Een en ander komt natuurlijk ook door de elektronische snelweg en alle andere moderne communicatiemiddelen. Als er zich zo’n honderd jaar geleden ergens ter wereld een schokkende gebeurtenis voordeed dan hoorden de mensen in Nederland – en dus ook in Workum – dat zeg maar anderhalve week later door een bericht in de provinciale pers, vaak onder het prachtige kopje ‘Men schrijft ons’. Gebeurt er nu ergens een ramp, zoals onlangs de aardbeving en tsunami in Japan, dan kunnen we dat bijna rechtstreeks op televisie en radio volgen. De ‘snelheid’ van en de overvloed aan nieuws maakt natuurlijk wel dat we van bepaalde zaken slechts vluchtig kennis nemen. Wat is het dan goed dat er gelegenheden zijn – zoals dus het Nieuwscafé in Waldrikhiem – om je in een gezellige sfeer en een fijne omgeving wat dieper te laten inleiden in een scala aan onderwerpen. Hierboven is even teruggegrepen op de tijd van een eeuw terug. Welnu, de officiële opening van het Nieuwscafé geschiedde helemaal in de sfeer van die tijd. Door stadsomroeper Henk Bijlsma van Bolsward namelijk. Hij hield een prachtig toespraakje op rijm waarin hij overigens ook enkele steken onder water aan zaken als internet en email en dergelijke gaf. Geertje Elzinga sprak een welkomstwoordje. De bijeenkomsten die onder de noemer ‘Nieuwscafé’ vallen zijn – dit als terzijde – bedoeld voor mensen van vijftig jaar en ouder, maar als in voorkomende gevallen geïnteresseerden die jonger zijn een avond willen bijwonen, dan is daartegen geen enkel bezwaar.

En dan de avond op zichzelf. Om het in een paar woorden te zeggen: het onderwerp was aangrijpend en herbergde uiteraard – ook voor de aanwezigen – een wereld aan emoties. Over de ellende, het verdriet en de zwarte kanten van een mensenleven liet Jan Brandsma echter het licht van Gods liefde stralen. Dat klinkt wellicht wat ‘domineeachtig’, maar zo is het wel: Brandsma laat zich in zijn werk voor de mensen die het zo slecht getroffen hebben in het leven, louter en alleen en zonder enige reserve leiden door het christelijk geloof en in het bijzonder de liefde van God die hij onvermoeibaar doorgeeft aan vooral de mensen die meestal met de nek worden aangekeken door het ‘nette’ gedeelte van de samenleving. Zijn vader was dominee in het bekende ‘witte kerkje’ in Sneek, vlakbij het winkelcentrum dat is verrezen op de plaats waar vroeger het ziekenhuis stond; in de buurt van het station dus. Alleen de oudste kinderen in het grote gezin mochten doorleren omdat de financiële middelen ontbraken. De jonge Jan hoorde niet bij die oudsten. Het maakte hem wel eens jaloers. Op een zondag zag hij echter ‘het licht’, of om het wat meer in zijn geest te zeggen: werd hij wakker geschud. Je moet je in het leven niet druk maken over de dingen die je niet hebt, maar alleen over de zaken die je wèl hebt. Het maakt niet uit hoeveel talenten je hebt, of je alleen de ulo hebt doorlopen of de universiteit, als je maar woekert met die talenten. De les die Brandsma die zondag leerde ‘vertaalt’ hij – als gezegd – al sinds 1956 voor de mensen die in de marge van de samenleving zijn terechtgekomen. Dit resulteerde dus in 2003 in De Schuilplaats. Op maandag- en donderdagavond staat er om 18.30 uur warm eten klaar voor de meest kwetsbare groepen in het gebouw van de stichting aan de Singel dat naar aanleiding van zijn vormgeving wel ‘het pakhuis’ wordt genoemd. Maar dat is lang niet het enige, verre daarvan zelfs. Op alle fronten zet De Schuilplaats zich in voor dak- en thuislozen, verslaafden, psychotische mensen, eenzamen, asielzoekers, gevangenen en ga zo maar door. “Liefde voor de mensen is het belangrijkste en geld niet,” zo hield Brandsma de aanwezigen voor. “Je moet de wereld in en sla je armen om de mensen heen. Jezus heeft één verbond: dat met de zwakken. En één wapen hebben wij: de liefde.” Verslaafden en daklozen hebben meestal ‘alleen’ maar behoefte aan een arm die om hen heen geslagen wordt, zo stelde hij.

Het bovenstaande laat natuurlijk onverlet dat Brandsma (die vroeger in het ‘dagelijks leven’ een bloemenhandel bestierde) en ook Ottens een wereld schetsten die ‘gewone burgers’ zich amper kunnen voorstellen en waarvan ze gelukkig ook maar amper weet hebben. Maar dit leed kan iedereen treffen, ook voor die ‘gewone burgers’ komt het soms zo dichtbij.

Wat te denken van een meisje, studente aan het CIOS, een gouden toekomst voor zich, dat in een bar in Sneek zat. Toen ze even naar de wc moest gooide een aantal jongens de levensgevaarlijke drug ghb in haar glas. Het gevolg: ze werd misbruikt en verkracht en haar leven is nu kapot. Of de ouders die tegen hun dochter zeiden: “Je had nooit geboren moeten worden.” Nou zijn deze gevallen nog te wijten aan gruwelijke misdragingen van ‘derden’, maar je kunt ook ‘gewoon’ aan bijvoorbeeld de drugs raken. “Zelden is het hun eigen schuld,” aldus Brandsma over deze categorie mensen. Ook Jan Ottens schetste een wereld die slechts als ‘vreselijk’ bestempeld kan worden. En dan heeft Ottens nog eens de bijna bovenmenselijke prestatie geleverd om tijdens zijn jaren in het Vondelpark nooit aan de drugs en de drank te raken. Desondanks wilde hij zichzelf op een bepaald moment tekort doen door zich op het Amsterdamse Centraal Station voor een trein te gooien. Op dat moment werd hij echter op de schouder getikt. Hij keek om en zag niemand. Maar het was genoeg om hem van zijn voornemen te weerhouden. Evenals Jan Brandsma zoveel tientallen jaren eerder werd hij dus ‘wakker geschud’.

De conclusie: er is Hoop, met een hoofdletter inderdaad. Een indrukwekkende en ontroerende avond!

Bron: Workumer Krant Friso