Archief:

13 - 09 - 2011 - Gertrudis opnieuw ‘vaste burcht’

Feestelijke heropening na restauratie

Albert Schootstra

“Er is hier vaak getrouwd, maar ook veel gerouwd. Gemeente-leden zijn hier steeds op zoek geweest naar God in Zijn huis. Het is altijd een vaste burcht geweest, een emotionele en historische plek. Maar een plek ook die verantwoordelijkheid op-roept; wij zijn slechts passanten. Een slinkende kerkgemeenschap heeft het niet gemakkelijk met die verantwoordelijkheid.” Dit zei zaterdagmiddag Anne van der Leij in de Gertrudis in Workum. De kerk werd na de restauratie van 2010-2011 officieel door de restauratiecommissie aan de kerkenraad overgedragen en daarmee officieel heropend. Van der Leij, lid van de restauratiecommissie, fungeerde als ‘ceremoniemeester’ en hij slaagde er voortreffelijk in het ‘wereldlijke’ – de verantwoordelijkheid die de generatie van nu draagt voor het schitterende monument dat de Gertrudis is – te verbinden met het ‘geestelijke’, de Gertrudis als Gods huis. De heropening werd overigens mede gestalte gegeven door de onthulling van een plaquette door Sybrand van Haersma Buma, fractieleider van het CDA in de Tweede Kamer. Toen hij nog ‘gewoon’ kamerlid was heeft hij – geboren in 1965 in Workum, gedoopt in de Gertrudis en een zoon van de toenmalige burgemeester van onze stad die toen nog een zelfstandige gemeente was – een zeer groot aandeel geleverd in het genereren van een belangrijk deel van het vele geld dat voor een dergelijke restauratie nodig is. Dit samen met – onder veel anderen – zijn partijgenote Nicolien van Vroomhoven-Kok, van 2002 tot 2010 eveneens lid van de Tweede Kamer en nu lid van de gemeenteraad in Den Haag.

In de zomer van 2008 wordt bekend dat het kabinet een meevaller van 150 miljoen te besteden heeft. Het CDA wil hiervan 50 miljoen voor cultureel en industrieel erfgoed bestemmen. Van Vroomhoven en Van Haersma Buma slagen er in een willig oor te vinden bij de toenmalige minister Ronald Plasterk en vervolgens bij hun collega’s in de Tweede Kamer. Deze extra miljoenen zullen worden besteed aan 23 monumenten. De Gertrudis behoort daartoe. Dit levert voor de restauratie van de Gertrudis ruim anderhalf miljoen euro (1.545.316) van rijkswege op. Fondsen en stichtingen zorgen ervoor dat er 221.674 euro op het kleed komt en de provincie Fryslân draagt 60.000 euro bij. De toenmalige gemeente Nijefurd komt met 200.000 euro op de proppen en de ‘gewone’ burgers van Workum brengen maar liefst 48.000 euro in het laat-

je. Het college van kerkrentmeesters legt 163.403 euro op tafel. Fondsen, bedrijfsleven en een ‘eigen’ bijdrage van het college van kerkrentmeesters maken de begroting sluitend. De restauratie begint op 14 juni 2010 en de eindoplevering is op 29 augustus jl.

De hier genoemde feiten over de financiën zijn ontleend aan het prachtige boek ‘St. Gertrudis-kerk Workum’ met als ondertitel ‘De restauratie 2010/2011’. Alle genodigden kregen zaterdagmiddag dit boek waarbij een cd met orgelklanken uit de Gertrudis. Aalt Landman en Jitze Zietsma (respectievelijk voorzitter en secretaris van de restauratiecommissie) zijn de samenstellers van het interessante boek met foto’s van de twee al genoemden en bovendien ook nog van Thijs de Vries. Dezelfde Thijs de Vries tekende voor de smaakvolle lay-out. Het eerste exemplaar van het boek werd door Aalt Land-man aangeboden aan Hans Boekhoven, burgemeester van de voormalige gemeente Nijefurd. Als er íemand model kan staan voor het ‘krewearjen’ dat nodig is om de gelden voor de restauratie – niet alleen bij het rijk maar ook bij fondsen, stichtingen en bedrijven – bijeen te krijgen dan is het wel Boekhoven die zich in dezen een zeer inspirerende ‘burgervader’ toonde. Boek-hoven noemde het een “groot voorrecht” zaterdagmiddag in de prachtig gerestaureerde Gertru-dis te vertoeven en toonde zich dankbaar “dat het op deze wijze gerealiseerd is”. Maar nu er toch namen genoemd worden mogen ook de leden van de restauratiecommissie wel even in het zonnetje worden gezet: Aalt Landman (voorzitter), Jitze Zietsma (secretaris), Bert Grooters (penningmeester), Anne van der Leij, Th. Nijdam, Bertus Wouda en Henk Hooghiemstra. Maar ach, het noemen van namen is in dergelijke gevallen zo gevaarlijk. Laten we daarom hier nog maar de vele vrijwilligers naar voren halen zonder wie een dergelijk project echt niet gerealiseerd kan worden en de ‘gewone’ mensen die ook zo ruim in de buidel hebben getast. “Het penningske van de weduwe,” zoals dominee Giel Schormans het terecht noemde in zijn toespraakje.

Burgemeester Hayo Apotheker van Súdwest-Fryslân stelde dat ook de gemeente trots is “dat dit prachtige geschenk weer aan de gemeenschap kan worden overgedragen. Wij zijn dankbaar voor de inzet die is getoond.” De eerste burger wees er op dat ‘zijn’ gemeente maar liefst 585 monumenten telt en daarmee op de landelijke ranglijst van ‘monumentrijkste’ gemeenten een zeer eervolle vijftiende plaats inneemt. “Maar het gaat ook verder, we moeten bijvoorbeeld ook kijken naar de toekomst van de stad Workum. Déze kerk op déze Merk toont aan waarom het ‘kleinstedelijke’ aspect in het beleid van de gemeente zo belangrijk is. Wij willen stad én regio aanbieden aan de Nederlanders.” Van Haersma Buma vertelde dat zijn vader al over de Gertrudis heeft gepubliceerd toen hij nog burgemeester van Workum was en dat hij dit nog steeds doet. Hij herinnerde zich uit zijn jeugd “het prachtige groene licht in de Gertrudis” en de sprookjesachtige afbeeldingen, zoals op de gildebaren, die hij toen aan de andere kant “wel een beetje eng” vond. Aalt Landman gaf een overzicht van de restauratiegeschiedenis en vooral van de lange aanloop die tot de jongste restauratie heeft geleid. Architect Harmen Grun-stra wees er op dat het vroeger bij restauraties vaak ging om het teruggrijpen naar eerdere tijden maar dat nu het conserveren van een oud gebouw het belangrijkste is. Tenslotte kreeg de voorzitter van de kerkenraad, Pieter Visser, de sleutel van de kerk aangeboden door Aalt Landman. Daarmee was het gebouw officieel weer overgedragen aan de kerkenraad, de ‘hoogste baas’ van de kerkelijk gemeente.

Klaske Deinum op orgel en Siebe Bokma op trompet zorgden er voor dat de overdracht van het kerkgebouw aan de kerkenraad nog eens van éxtra luister werd voorzien. Dominee Giel Schormans tenslotte stelde vast dat in de kerk “niet de waan van de dag heerst, maar Gods belofte. Het is hier een geheiligde plaats. Op deze plaats heeft Hij tranen gedroogd en vreugde bereid en dat Hij hier wil blijven werken is de bede.” Voor de leden van de restauratiecommissie was er fraai aardewerken bord met daarop een afbeelding van de Gertrudis. Dit bord was er ook voor Hessel Kienstra als vertegenwoordiger van de rooms-katholieke parochie. Hoewel de protestanten tijdens de restauratie meestal hebben gekerkt in de Klameare stonden de rooms-katholieken direct klaar om hun kerk aan te bieden en daar is ook wel gebruik van gemaakt. Bovendien vonden de gildebaren een onderkomen in de Werenfri-dus. Een voorbeeld door de roomsen van echte christelijke naastenliefde dus.

En zo moet het natuurlijk zijn in een kerkgemeenschap en in een kerkgebouw. Dominee Schor-mans zei het al: “Een geheiligde plaats.”

Bron: Workumer Krant Friso

Van Haersma Buma onthult de plaquette. Voor het goede zicht was deze even in het koor geplaatst

maar het bord zal een officieel plaatsje vinden in het portaal, zodat de kerkgangers er bij binnenkomst

telkens even een blik op kunnen werpen. foto Coby Bandstra